Światowy Dzień Wegan to święto obchodzone 1 listopada i ma na celu przede wszystkim promowanie weganizmu, a także podkreślenie korzyści płynących z takiego stylu życia. Pierwsze obchody pojawiły się w 1994 roku gdy Louise Wallis postanowiła uczcić 50 rocznicę założenia Brytyjskiego Towarzystwa Wegańskiego, ustanawiając Światowy Dzień Wegan. Święto to ma zachęcać ludzi do refleksji nad swoimi wyborami żywieniowymi i przedstawić wpływ diety wegańskiej na środowisko, zdrowie i zwierzęta.
Przygotowywane na ten dzień wykłady, festiwale, warsztaty kulinarne, degustacje ułatwiają ludziom poznanie wegańskiego życia oraz korzyści, jakie może ono przynieść. Data obchodów nie jest przypadkowa, ponieważ zbiega się z Dniem Zmarłych i początkiem zimy na półkuli północnej co skłania do rozmyślania nad życiem, śmiercią oraz relacjami międzyludzkimi.
Dlaczego warto wybrać wegańskie ciastka?
Ciastka wegańskie cieszą się coraz większą popularnością, ponieważ są przepyszne i przygotowuje się je bez użycia produktów pochodzenia zwierzęcego takich jak jajka, mleko, masło. Zatem wybierając te wypieki:
-wspieramy ekologiczne działania, ograniczając emisję gazów cieplarnianych, ponieważ produkcja składników roślinnych pochłania mniej zasobów naturalnych,
-przyczyniamy się do ochrony praw zwierząt: gdy rezygnujemy ze składników pochodzenia zwierzęcego, postępujemy odpowiedzialnie oraz etycznie,
-stawiamy na zdrowszą alternatywę, ponieważ ciastka wegańskie zawierają składniki o większej wartości odżywczej np. mąka pełnoziarnista, naturalne słodziki, zdrowe tłuszcze co korzystnie wpływa na zdrowie serca,
-możemy stworzyć kreatywne i różnorodne smaki: zamienniki składników zwierzęcych pozwalają na nieograniczone eksperymentowanie z takimi składnikami jak mleko migdałowe, banany, woda z ciecierzycy,
-możemy je spożywać gdy mamy alergię lub nietolerancję pokarmową, ponieważ nie posiadają alergenów takich jak mleko, czy jajka.
Łatwy dostęp do wegańskich produktów oraz coraz większa liczba przepisów na wegańskie wypieki zachęca do ich przyrządzania.
Podstawy wegańskiego pieczenia
Najważniejszą kwestią udanych oraz pysznych ciastek wegańskich jest umiejętne łączenie składników, oraz zamienników. Oto krótka lista najpopularniejszych wegańskich odpowiedników:
JAJKA
Można zastąpić przez:
-siemię lniane lub nasiona chia: 1 łyżkę zmielonego siemienia albo nasion miesza się z 3 łyżkami wody, co daje nam 1 jajko. Powstaje żelowa konsystencja, która idealnie wiąże składniki. Wypieki mają wilgotną konsystencję,
-banany: około pół dojrzałego banana równa się 1 jajko, działa jak emulgator i sprawia, że ciasto jest wilgotne. Wypiek jest słodki i ma miękką konsystencję.
-mus jabłkowy: 1/4 szklanki musu zastępuje 1 jajko, wpływa na wilgotność, miękkość oraz nadaje ciastu owocowy smak
-aquafaba (woda z ciecierzycy): 3 łyżki wody równa się 1 jajko, nadaje lekkości oraz strukturę.
MLEKO
Zamienniki wegańskie różnią się konsystencją oraz smakiem,
-mleko sojowe ma naturalny smak i dobrze spulchnia wypieki, najbardziej zbliżone do mleka krowiego,
-mleko migdałowe nadaje orzechowy posmak, jest lekkie oraz delikatne w smaku,
-mleko owsiane jest gęste i kremowe, doskonałe do cięższych wypieków, sprawia, że ciasto ma bogatszy smak i jest wilgotniejsze,
MASŁO
Najczęstszym zamiennikiem jest:
-olej kokosowy sprawi, że ciastka będą kruche i aromatyczne, nada wilgotności oraz kokosowego posmaku,
-margaryna wegańska zbliżona smakiem i konsystencją do masła,
-masło orzechowe lub migdałowe odpowiednie do intensywnych wypieków, nadadzą kremową konsystencję oraz orzechowy smak.
Jak odpowiednio dobrać składniki?
Przy wypiekach wegańskich korzysta się z mąki owsianej, pszennej, kokosowej czy migdałowej, a połączenie proszku do pieczenia i sody z kwaśnym składnikiem pomoże uzyskać najlepszy efekt. Doskonałym zamiennikiem zwykłego cukru jest cukier trzcinowy, syrop klonowy, syrop daktylowy czy agawa. Ciastka wegańskie można dodatkowo wzbogacić wanilią, cynamonem, kakao, skórką cytrusową, orzechami, wiórkami kokosowymi.
Przydatne wskazówki
-Nie mieszamy ciasta zbyt długo, aby uniknąć ciężkiej konsystencji.
-Eksperymentowanie z dopasowaniem proporcji składników pozwoli na upieczenie idealnego ciastka.
-Za suche ciasto można nakłuć wykałaczką i skropić sokiem pomarańczowym lub cytrynowym.
Przepis na szybkie i proste ciastka wegańskie
Ciastka owsiane z bananem, doskonałe na przekąskę.
Składniki
-2 dojrzałe banany
-1 szklanka płatków owsianych
-2-3 łyżki masła orzechowego
-garść ulubionych dodatków (rodzynki, orzechy, wiórki kokosowe, czekolada wegańska),
Przygotowanie: rozgnieć banany na gładką masę. Dodaj płatki owsiane i masło orzechowe, wymieszaj dokładnie. Dodaj ulubione dodatki. Formuj małe ciasteczka i układaj je na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Piecz w temperaturze 180°C przez 15 minut.
Porady dotyczące przechowywania wegańskich ciastek, tak aby były na dłużej świeże:
-ciastka przechowuj w szczelnie zamykanych pojemnikach, doskonałe będą szklane lub plastikowe pudełka,
-trzymaj ciastka w chłodnym i suchym miejscu i tak, aby nie były wystawione bezpośrednio na światło słoneczne,
-ciastka możemy również zamrozić, należy je wtedy zapakować w specjalny woreczek lub pojemnik.
Wegańskie ciastka na święta i specjalne okazje
Ciastka wegańskie możemy przygotować także w wersji świątecznej. Oto ciekawy przepis na wegańskie pierniczki.
Składniki:
-2,5 szklanki mąki pszennej
-0,5 szklanki cukru kokosowego lub trzcinowego
-0,5 szklanki syropu klonowego
-0,5 szklanki oleju kokosowego (rozpuszczonego)
-2 łyżeczki przyprawy do piernika
-1 łyżeczka cynamonu
-1 łyżeczka sody oczyszczonej
-2-3 łyżki mleka roślinnego
Sposób przygotowania: w dużej misce wymieszaj suche składniki: mąkę, cukier, przyprawy i sodę. Dodaj mokre składniki: syrop klonowy, olej kokosowy i mleko roślinne. Zagnieć ciasto, aż będzie gładkie i elastyczne. Zawiń w folię spożywczą i schłodź w lodówce przez 30 minut. Rozwałkuj ciasto na grubość około 5 mm i wycinaj ulubione kształty. Piecz w piekarniku nagrzanym do 180°C przez 8-10 minut. Po ostudzeniu udekoruj lukrem wegańskim.
Wegańskie wypieki z powodzeniem przyrządzimy również na urodziny lub inne uroczystości. Oto kilka inspiracji na pyszne, efektowne i eleganckie ciastka, które wyróżniają się smakiem oraz wyglądem:
-makaroniki: w wersji wegańskiej możemy je przyrządzić z aquafabą, która jest idealnym zamiennikiem białek od kurzych jajek,
-mini tartaletki z owocami i kremem: kruche ciastka na bazie np. mąki migdałowej napełnione cytrynowym kremem przygotowanym na mleku kokosowym oraz agarze, najlepsze z owocami sezonowymi,
-brownie w mini wersji: wilgotne i miękkie ciastka z aquafaby, mleka roślinnego i oleju kokosowego, dodatkowo można udekorować wegańskim karmelem, orzechami czy wiórkami kokosowymi.
Wegańskie ciastka mogą być również idealnym pomysłem na prezent. Ciekawym oraz smacznym wypiekiem upominkowym mogą być:
-kruche, maślane ciastka z mlekiem i masłem roślinnym oraz dodatkiem wanilii, cytryny lub imbiru,
-ciasteczka z bakaliami przygotowane w zdrowszej wersji z płatkami owsianymi, suszonymi owocami oraz nasionami,
-ciastka imbirowe: przyrządzone z mąki orkiszowej, syropu klonowego, oleju kokosowego i mielonego imbiru,
Przygotowane i ozdobione ciastka wegańskie, które chcemy podarować w prezencie, należy odpowiednio zapakować. Do tego celu doskonałe będą:
-metalowe puszki, które można samodzielnie udekorować,
-szklane słoiki ze sznurkiem albo wstążką, na wieczku możemy umieścić krótkie życzenia,
-papierowe dekoracyjne pudełka wyłożone pergaminem, dla lepszego efektu na pudełku możemy przyczepić karteczkę z dedykacją,
-papierowe torebki ekologiczne przewiązane wstążką, możemy dodatkowo ozdobić świątecznym akcentem.
Eksperymentowanie z wegańskimi ciastkami
Przygotowując wypieki wegańskie, warto poeksperymentować, ponieważ w ten sposób możemy stworzyć nowe smaki, które są zdrowszą wersją dla tradycyjnych ciastek. Odpowiednio dopasowane składniki i różne dodatki pozwolą na stworzenie niepowtarzalnego smaku oraz ciekawej formy. Aby, wzbogacić smak ciastek możemy do przygotowania wykorzystać:
-różne rodzaje orzechów: laskowe, pistacje, migdały, włoskie, pekan, nadadzą chrupkości, pogłębia smak oraz aromat i dodadzą wartości odżywczych,
-suszone owoce: mogą to być wiśnie, daktyle, mango, ananas, rodzynki, żurawina, będą przede wszystkim naturalną słodyczą, idealne nie tylko do dekoracji, doskonale łączą się z wieloma składnikami,
-przyprawy takie jak: cynamon, gałka muszkatołowa, imbir, kardamon, anyż, wanilia czy goździki sprawią, że ciastka będą wyraziste w smaku, aromatyczne, a także wzbogacą smak pozostałych składników,
-czekolada: kawałki gorzkiej, białej wegańskiej czy pokruszone kakao nibsy mogą stworzyć z innymi składnikami i dodatkami zaskakujące oraz smaczne połączenia smakowe,
Oprócz wyżej wymienionych dodatków do przyrządzenia wegańskich ciastek można wykorzystać również: mak, solony karmel wegański (z mlekiem kokosowym), chrupiące masło orzechowe czy wiórki kokosowe. Wszystkie te dodatki świetnie komponują się z innymi składnikami i mogą być nadzieniem ciastek, ich składnikiem lub dekoracją, a ich obecność przyczyni się do kreatywnego zestawienia różnych smaków, co w efekcie pozwoli przyszykować oryginalne oraz nietypowe ciastka wegańskie.
Chcąc stworzyć własny, ulubiony przepis na wegańskie ciastka trzeba zapoznać się z przepisem podstawowym, który musi spełniać kilka niezbędnych składników takich jak tłuszcz, mąka, jajka, cukier, proszek do pieczenia albo soda i ich zamienniki. Znając odpowiednie ilości poszczególnych składników, możemy je zmieniać lub zastępować. Dodając różnorodne dodatki z łatwością, zmodyfikujemy smak, wilgotność, puszystość, kształt czy rozmiar wystarczy poeksperymentować, a tworzenie własnych przepisów będzie przy okazji doskonałą zabawą.
Wyzwania w wegańskim pieczeniu i ich rozwiązanie
Wegańskie wypieki są często sporym wyzwaniem, ponieważ do ich przygotowania nie używamy tradycyjnych składników. Oto najczęstsze problemy przy pieczeniu tych smakołyków:
-ciastka mogą być zbyt suche, ponieważ dodaliśmy zbyt dużo mąki, a za mało wilgotnych składników, za długo były pieczone, albo użyliśmy nieodpowiednich tłuszczy.
Aby, rozwiązać te problemy należy dodać więcej płynnych składników, można wykorzystać banany, mus jabłkowy wtedy zwiększymy wilgotność, a także zmniejszyć czas pieczenia oraz obniżyć temperaturę,
-ciastka mogą być zbyt miękkie gdy użyjemy zbyt dużo wilgotnych składników, a za mało takich jak mąka czy skrobia i gdy pieczemy ciastka za krótko.
Możemy poprawić stan ciastek i dodać więcej sypkich składników: mąki, zmielonych orzechów, płatków owsianych, żeby masa była gęstsza, albo schłodzić ciasto przed pieczeniem około 30 minut co ułatwi formowanie ciastek, oraz należy kontrolować stan ciastek podczas pieczenia,
-ciastka nie rosną gdy nie dodamy odpowiedniego spulchniacza (proszku do pieczenia, sody oczyszczonej), albo proszek do pieczenia stracił ważność lub ciasto jest za ciężkie przez nadmiar mąki, albo dodatków.
Żeby, rozwiązać ten problem musimy odpowiednio dobrać ilość płynów oraz mąki, a ciasto będzie lżejsze. Jeśli chcemy sprawdzić, czy proszek do pieczenia działa należy dodać go do gorącej wody i jeśli pojawią się bąbelki, to znaczy, że jest dobry. Soda oczyszczona do aktywacji potrzebuje kwasu, może to być sok z cytryny lub ocet jabłkowy,
-ciastka są za twarde gdy użyjemy za dużo cukru, mąki i będziemy zbyt długo piec.
Jeśli chcemy przygotować dobre ciastka, należy zmniejszyć ilość cukru, korzystać z wagi kuchennej, aby ilość mąki była odpowiednia. Należy również dodać środki zmiękczające takie jak syrop klonowy czy jogurt roślinny, gdyż po nich ciastka będą elastyczniejsze.
Przepis na ciastka wegańskie bez cukru i glutenu.
Migdałowe ciasteczka kokosowe
Składniki:
-1,5 szklanki mąki migdałowej
-1/4 szklanki wiórków kokosowych
-2 łyżki oleju kokosowego
-2 łyżki syropu klonowego
-1 łyżeczka ekstraktu wanilinowego
-szczypta soli
Przygotowanie: rozgrzej piekarnik do 170°C i przygotuj blachę z papierem do pieczenia. Połącz wszystkie składniki w misce, mieszając do uzyskania jednolitej masy. Formuj ciasteczka i układaj je na blasze. Piecz przez 10-12 minut, aż brzegi będą lekko zarumienione. Ostudź przed podaniem.
Porady jak przygotować pyszne ciastka, które będą odpowiednie dla osób z nietolerancją glutenu lub chcących uniknąć cukru:
-zamiast cukru można użyć stewii, erytrytolu, ksylitolu, syropu klonowego,
-używaj mąki bezglutenowej, najlepsza jest mąka migdałowa, kokosowa, ryżowa, gryczana,
-do zagęszczenia ciasta najlepiej sprawdza się nasiona chia lub siemię lniane namoczone w wodzie, idealnie zastępują jajka,
-wykorzystaj dojrzałe jabłka, banany, purée z daktyli , które nadają wilgotności oraz zastępują cukier.
Dlaczego warto spróbować wegańskich ciastek?
Przygotowując wegańskie ciastka, możemy eksperymentować w poszukiwaniu nowych smaków, które mogą nas bardzo pozytywnie zaskoczyć. Dodatkowo ciastka przyrządza się ze zdrowszych składników, ciekawych zamienników, które wprowadzają bogactwo różnorodnych smaków. Wybierając wegańskie ciastka, wspieramy zrównoważone podejście do żywności oraz postępujemy etycznie, a tym samym przyczyniamy się do dbania o naszą planetę.
Światowy Dzień Wegan może być inspiracją do zmiany nawyków żywieniowych oraz próbowania i odkrywania nowych przepisów, które są zdrowsze oraz bardziej ekologiczne. Nawet małe zmiany w diecie wpływają na dobro zwierząt oraz mają na nas pozytywne działanie. Tak więc może warto nawet dla odmiany spróbować upiec wegańskie ciastka i odkryć inne pyszności.
Dla chętnych, którzy chcą zgłębić temat polecam książki i blogi o wegańskim pieczeniu oraz wskazówki gdzie kupić wegańskie składniki. Oto lista książek i blogów:
-The Joy of Vegan Baking– Colleen Patrick-Goudreau
-Baked to Perfection – Katarina Cermelj
-Wegańskie słodycze – Karolina Gawrońska
-Wege słodkości – Aidah Samphani, Lamyai Voizzi
-Nieprzyzwoicie zdrowe słodkości – Anna Reguła, Kinga Syposz
-One Tin Bakes Easy – Edd Kimber
-https://zielenina.cooking/blog
-https://vegeola.pl/
-https://www.lazycatkitchen.com/
Gdzie można kupić składniki:
-supermarketach i hipermarketach
-sklepach ekologicznych i ze zdrową żywnością
-na bazarach i targach
-w specjalistycznych sklepach azjatyckich i indyjskich
-w sklepach internetowych: Allegro, Amazon
-w eko sklepach internetowych: EkoZagroda, BioPlanet, Greenplanet
-w specjalistycznych sklepach online: Evergreen, VeganEssentials, RoślinnieJemy