Katarzynki. Zapomniana tradycja, którą warto ożywić z pomocą ciastek.

 

Katarzynki. Zapomniana tradycja, którą warto ożywić z pomocą ciastek.

Listopad był okresem wypoczynku od zajęć domowych. Ludzie mieli więcej czasu na spotkania towarzyskie. Święta Katarzyna rozpoczynała tańce i zabawy, a andrzejkami kończyły się bale. Przysłowie mówiło „Święta Katarzyna klucze pogubiła. Święty Andrzej znalazł, zamknął skrzypki zaraz”. Pochodzenie zwyczaju Katarzynek nie jest do końca znane. Katarzynki obchodzone były w nocy z 24 na 25 listopada. W tym dniu odbywały się męskie wróżby dotyczące przyszłej żony. Jest patronką kawalerów i za jej przyczyną mieli wyszukać partnerkę. W imieniu Katarzyna doszukali się podobieństwa do greckiego słowa katharos, to znaczy niewinny, czysty. Jedni mówią, że to zwyczaj pogański, a drudzy że za przyczyną świętej Katarzyny Aleksandryjskiej. Święta Katarzyna była piękną, bogatą Egipcjanką. Zamożni mężczyźni i cesarz chcieli ją poślubić. Jednak kobieta złożyła śluby czystości i odmówiła. Za karę władca skazał ją na ścięcie mieczem. Chłopcy ścinali gałązkę wiśni i wkładali do wody, gdy  zakwitnie to będzie ślub. Pod kubkiem były ukryte przedmioty. Gdy kawaler wylosował obrączkę to symbolizowało ślub, moneta bogactwo, pusty kubek na razie bez zmian. W tym okresie Wierzono w sny, jeżeli przyśniła się kura to panna. Także pod poduszkę wkładali karteczki z imionami. „W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny”. Wszystkie wróżby traktowano jako dobrą zabawę i spotkanie z przyjaciółmi.

Dlaczego warto ożywić Katarzynki?

Warto  ożywić i przywrócić tradycje katarzynek. Wówczas jest okazja do spotkania uśmiechu, dobrej zabawy. Także zmodyfikować i rozszerzyć biorąc pod uwagę panny, kawalerów. Fajna zabawa przynosi radość i miłe wspomnienia. Niestety tradycja katarzynek została wyparta przez wróżby andrzejkowe. Teraz Katarzynki kojarzą się z toruńskimi pierniczkami. W listopadzie rozpoczynał się czas na pieczenie pierniczków. Według legendy córka toruńskiego piekarza musiała sama upiec pierniki ze względu na chorobę ojca. Nie miała foremek dlatego wycięła kubkiem sześć kółeczek i ułożyła blisko siebie. Wówczas ciasto skleiło się. W ten sposób powstały toruńskie katarzynki.

Ciastka jako sposób na celebrowanie Katarzynek

Podczas wspólnego spotkania tradycyjnych katarzynek pierniczki mogą nam umilić czas. Także warto razem  upiec pierniczki w różnych kształtach. Dodatkowo można je udekorować lukrem, czekoladą w różne symbole, wzorki. Jest wiele przepisów na pierniczki z przyprawami korzennymi i miodem. Jedne leżakują parę tygodni, natomiast z innego przepisu od razu można piec. Jednak te pierwsze bardziej przypominają smak i aromat dawnych pierników. Nie wyobrażamy sobie świąt Bożego Narodzenia bez ciastek korzennych. Też służą jako element wystroju choinki. Tajemnica w aromatycznych pierniczkach polega na przyprawie korzennej. Dlatego zachęcam do jej samodzielnego zrobienia. Składniki 1 łyżeczka imbiru, goździków, ziela angielskiego, gałka muszkatowa, kardamonu, 6 kawałków kory cynamonowej. Wszystkie produkty zmielić na proszek w młynku do kawy. Natomiast podaje mój sprawdzony przepis; 0,5 kostki masła, 0,5 kg mąki, 250g. miodu, 0,5 szk. Cukru, 2 jajka, 3 łyżeczki przyprawy do piernika, 3 łyżki kakao, łyżeczka sody oczyszczonej, 0,5 szk. Jogurtu. Miód, masło, przyprawy podgrzewamy, aż składniki połączą się. W jogurcie rozpuszczamy sodę. Wszystkie pozostałe składniki delikatnie łączymy i zostawiamy na całą noc, żeby przeszło aromatem przypraw. Następnego dnia rozwałkować ciasto i wykrawać  dowolne kształty i piec w 180 stopniach około 15 minut. Następnie udekorować według uznania. Takie pierniczki mogą długo leżeć. Natomiast aromat będzie nam towarzyszył przez parę dni. Ciasto na pierniczki uległo dużej modyfikacji oraz jest sporo przepisów pod tą nazwą.

Organizacja wieczoru Katarzynek z ciastkami.

 W listopadowe dłuższe wieczory warto wrócić do dawnej tradycji katarzynek. Można zaprosić swoich sąsiadów, przyjaciół do miłej zabawy. Także zaangażować rodzinę w pomoc w zorganizowaniu   wyjątkowej imprezy. Wspólnie ułożyć plan rozrywki oraz ciekawych zabaw, wróżb. Dobrym pomysłem jest upieczenie ciasteczek w różnych kształtach i wykorzystać je do wróżenia. Osoby, które wylosują ciastko w kształcie serduszka znajdą partnerkę lub partnera. Słodki przysmak zachęci uczestników do dobrej zabawy. Włożyć pod poduszkę karteczkę z pierwszym imieniem dziewczyny, lanie wosku i oglądanie jego cienia. Także szczęście miało zapewnić upieczenie ciastek z przyprawami korzennymi.

Katarzynki w kontekście współczesnym. Nowe sposoby na starą tradycję

Święta Katarzyna jest też patronką przewoźników. Z tej okazji można oglądać historyczne tabory, autobusy, samochody porównując ze współczesnymi pojazdami. W miejscowościach, gdzie jest patronką św. Katarzyna są uroczyste koncerty wraz z wręczeniem nagrody dla osób, które przyczyniły się w lokalnej społeczności. Dzięki mediom społecznym możemy zrobić ogłoszenia, zaproszenia, zdjęcia, filmiki i przez Internet wysłać znajomym. Przeważnie w szkołach i w instytucjach obchodzimy andrzejki. Warto wrócić do polskiej tradycji katarzynek i zaproponować szkolną zabawę z okazji  tego święta. Rola rodziców w przygotowaniu jest bardzo ważna. Z porozumieniem z władzą ustalą szkolny dzień katarzynek. Rodzice wraz dziećmi przygotują salę, plan zabawy, wróżby, odpowiednią muzykę, napoje oraz ciastka. Można także zorganizować zabawę katarzynkową dla dorosłych na podobieństwo andrzejek. Świetna zabawa z wróżbami sprawi, że będziemy wspominać długo te chwile. Nie wiemy dlaczego pod koniec XIX wieku zanikła tradycja katarzynek, która była męskim odpowiednikiem do zwyczaju andrzejek. Warto ją przywrócić, bo stanowią cząstkę polskiej historii. Również zachęcać znajomych do brania udziału. Takie spotkania, to dobry pretekst do zabawy, ciekawych wróżb. Zwyczajowo niech nie zabraknie pierniczków, które pełnią ogromną rolę w tej tradycji. Także jest okazja do nawiązania bliższych kontaktów w rówieśnikami i przyjaciółmi. Cieszmy się każdą chwilą spędzoną wspólnie. Choć na chwilę zapomnijmy o troskach dnia codziennego.