Na wstępie postaram się trochę przybliżyć tradycje i zwyczaje Świąt Wielkanocnych. Do najbardziej charakterystycznego tak kolorowego święta w wielu krajach można zaliczyć dobrze wpisany w naszą kulturę lany poniedziałek. Teraz ze względu na kapryśną pogodę już się tego raczej nie stosuje ale zamiast tego to wesoły zajączek chowa kolorowe jajka. Co ten zwyczaj oraz inne, które tu nakreślę ma wspólnego ze Świętami Wielkiej Nocy.
Czym są te święta. Geneza oraz pochodzenie tego święta nie są jednoznaczne jednak mają jedną ważną cechę wspólną, te święta wiosenne niosą za sobą nadejście wiosny, a co za tym idzie przywitanie życia i płodności.
Już bardzo dawno bo aż w czasach antycznych w tym okresie witano nadejście wiosny i bawiono się oraz tańczono, niekiedy i składając ofiary z nadzieją na dobre plony, jednakże to sakralne święto wywodzi się z judaizmu. W okresie tym świętowano paschę, czyli tak jak przekazuje stary testament wyjście Izraelitów z Egiptu. W zachodniej cywilizacji dominuje jednak to święto zgodne z chrześcijańską tradycją czyli zmartwychwstanie Jezusa, a to wywodzi się z samej biblii i stanowi podstawę naszej kultury nie tylko w naszym kraju lecz i także w wielu na świecie.
Co oznaczają poszczególne dni. W niedzielę palmową święcimy w kościołach palemki co oznacza radosne wjechanie Jezusa do Jerozolimy. Kiedyś u nas wytwarzano je z traw i wierzb i trzciny. W wielki czwartek celebruje się ten dzień na znak obmywania nóg przez Jezusa dwunastu apostołom w przeddzień ostatniej wieczerzy. Do zanikającego zwyczaju należy robienie hałasu kołatkami na znak przepędzenia wielkiego postu. Następnie jest wielki piątek w tym dniu nie ma mszy świętych w kościele ale jest droga krzyżowa i nocne czuwanie przy grobie Chrystusa. Wielka sobota to wigilia wielkiej nocy i w tym czasie święci się ogień, wodę i ciernie. Niedziela to już święto zmartwychwstania pańskiego. W tym czasie zasiada się do stołu całą rodziną i składa się życzenia, oraz dzieli się święconką, a na stołach są smakołyki, wędliny, żurek, baby i mazurki. Następnego dnia według zwyczaju polewamy się wodą i z stąd jego nazwa lany poniedziałek w tradycji starosłowiańskiej nazywał się Śmigus-dyngus.
Według tradycji po tak długim poście nie może i na naszych stołach oprócz wędlin i mięs zabraknąć takich rarytasów jak wypieki. My w naszej kulturze i mamy głęboko zakorzeniony ten zwyczaj, a przepisy na mazurki i baby wielkanocne były i są przekazywane z pokolenia na pokolenie.
Któż z nas będąc jeszcze dzieckiem, a i teraz nie czeka z dużym zniecierpliwieniem na ten dzień Wielkiej Nocy, jednakże sięgając kilka dekad wstecz kiedy to w sklepach brakowało słodyczy bo to właśnie nimi najczęściej obdarowaliśmy w tym okresie nasze pociechy my jeszcze jako dzieci bardzo się cieszyliśmy z nich.
Do jednego z najbardziej rozpoznawalnego wypieku na ten czas świąt należy baba wielkanocna. Jak mówi geneza jej powstania to właśnie ona powstała w Polsce w piętnastym wieku, do jeszcze jednego ważnego wypieku można zaliczyć mazurek.
Do symboliki Świąt Wielkanocnych można zaliczyć, jajka babki oraz baranka. Jajka najczęściej malujemy na różne kolory, a wiąże się to z tym iż w czasie czterdziestodniowego postu nie można było ich spożywać i gospodynie aby się nie popsuły gotowały je na twardo. Jednakże i one mogły się pomieszać z tymi świeżo zebranymi,a więc te ugotowane barwiono. W symbolice chrześcijan jednak oznaczają one narodziny nowego życia. Baranek to następny symbol Wielkanocny, niesie on odkupienie i przezwyciężenie dobra. Słodka babka albo jakiś inny wypiek niesie ogólne pojęcie umiejętności i doskonałości. Zajączek to symbol budzącego się życia oraz nadejścia wiosny, a więc początek nowego życia. Tych symboli oczywiście nie może zabraknąć w święconce, najczęściej w czekoladowej lub lukrowej wersji.
Panie domów zapewne mają pochowane skrzętnie w swoich szufladach dobrze im znane skarby. Zapewne na liście tych skarbów i znajdą się przepisy na różne wypieki, które to są dziedziczone z pokolenia na pokolenie i zapewne takie wypieki jak mazurki lub baby wielkanocne zajmują poczesne miejsce.
A teraz podam taki przepis na babę Wielkanocną z domowej szuflady.
- 2 szklanka mąki
- 6 jaj
- 8 łyżek oleju
- 5 łyżek mleka
- 1 szklanka cukru
- cukier waniliowy
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
Jajka z cukrem utrzeć, dodać olej, mleko, cukier waniliowy, utrzeć na jednolitą masę następnie dodać mąkę z proszkiem do pieczenia i wymieszać. Foremkę wysmarować tłuszczem i posypać bułką tartą, przełożyć ciasto do foremki. Piec w temperaturze 180 stopni przez 50 minut. Po wystygnięciu posypać cukrem pudrem.
Niektóre gospodynie nie trzymają się tak sztywno przepisów i wprowadzają różnego rodzaju innowacje. Wiadomo iż wprowadzanie takich wariacji niesie i za sobą niepowodzenia lecz nie warto aż tak się tym przejmować bo jak to się mówi kilka razy trzeba spróbować, a potem przyjdzie pora na sukces.
Teraz przyszła kolej na napisanie kilku słów o słodkościach na ten świąteczny czas z różnych stron świata.
Brytyjczycy na ten czas wypiekają wypiek pod nazwą Simnel cake i jest on bardzo słodki. Jest on nadziany marcepanem i marmoladą oraz biszkoptem, warstwa po warstwie z dużą ilością bakali. Jego kształt jest okrągły, a wierzch zdobi jedenaście kulek na znak apostołów bez Judasza.
U Chorwatów na ten czas absolutnie nie może zabraknąć wypieku Pince. Jest to ciasto drożdże bardzo słodkie z dużą ilością skórek od pomarańczy, cytryny i samych rodzynek oraz cukru waniliowego. Gospodynie jeszcze do smaku dodają do niego rum albo aromatyczną rakije. Tak przygotowane chlebki naznacza się krzyżem na znak ukrzyżowania Chrystusa.
W krajach prawosławnych jest Kulich, a można zaliczyć do nich Rosję, Białoruś, Ukrainę oraz Gruzję. Jest to ciasto drożdżowe zalane w rumie z dużą ilością rodzynek, orzechów, skórek otartych z cytrusów i niekiedy bakali. Te ciasto wyrośnięte na kuli przekłada się do cylindrycznego naczynia dzięki czemu przypomina Kulich i jeszcze na koniec polewa się je dużą ilością lukru.
Arabowie chrześcijańskiego wyznania na ten czas wypiekają Ma’amouly, są to ciasteczka wypiekane z mąki pszennej i emoliny nadziewane masą orzechową lub daktylową. Ma’amouly mają kształt stożkowy, a zdobią je kółka i kreski.
Paçoca de Amendoim to coś słodkiego wywodzącego się z Brazylii. Jest to przysmak wywodzący się jeszcze z czasów kolonialnych, a wytwarzany jest z zmielonych orzechów ziemnych, mąki maniokowej,, trochę soli cukru i skondensowanego mleka. Następnie tak powstałą masę schładza się w lodówce, a po stężeniu tnie w paseczki.
W Francji na każdym stole w tym czasie nie może zabraknąć czekolady, dosłownie opływają nią stoły, a dla zabawy dorośli jak i dzieci szukają pochowanych czekoladowych jajek.
Tsoureki to wypiek z Grecji charakteryzuje się on tym iż wypiekany już był w okresie Bizancjum. Przypomina on naszą chałkę i jest też słodki z, Do ciasta drożdżowego dodaje się takie dodatki jak mielone pestki wiśni wonnej, oraz mastyks . Ma najczęściej kształt warkocza i pieczony jest z zabarwionymi jajkami.
Colomba Pasquale to wypiek pochodzący z Włoch, a wyróżnia już go sam kształt bo ma on wygląd gołębicy z rozpostartymi skrzydłami. Jest to wypiek drożdżowy z nutką cytrusową bo dodane są do niego kandyzowane skórki pomarańczy, cytryny oraz cedru. Wierz ozdobiony jest całymi migdałami i lukrem migdałowym oraz jeszcze jednym rodzajem lukrem, perłowym.
Te święta zapewne można zaliczyć do rodzinnych, a więc nie może zabraknąć na nich różnorodnych wypieków, a zresztą już wspomniałem o tym powyżej. Do prac przy nich możemy zaprosić nasze pociechy, a to jak to mówi porzekadło nie pójdzie w las. Właśnie w taki sposób możemy przekazywać naszym dzieciom dziedzictwo kulturalne, które to zaszczepione za młodu w domu rodzinnym zaowocuje potem u nich w ich domach gdy opuszczą pielesze rodzinne.
Na koniec tego wpisu oprócz złożenia życzeń Wielkanocnych wszystkim czytającym ten wpis chciałbym zaprosić do samemu zrobienia jakiegoś wypieku na stół.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz