Wielkanoc to Święto, które ma głębokie korzenie oraz tradycję, a obchody przybierają różną formę w zależności od miejsca, gdzie jest świętowana. To uroczyste wydarzenie ma wiele symboli oraz zwyczajów, którym przypisuje się szczególne znaczenie. Historia Wielkanocy sięga czasów biblijnych i bazuje na zdarzeniach zapisanych w Nowym Testamencie. w Polsce bardzo popularne jest ozdabianie jajek oraz święcenie pokarmów w Wielką Sobotę, a także spotkania w gronie rodziny i spożywanie tradycyjnych potraw oraz słodkości.
Pochodzenie słodkości wielkanocnych
Deserem, który króluje podczas Wielkanocnych Świąt jest babka- tradycyjnie ucierane ciasto drożdżowe z dużą ilością jajek. Dawniej przygotowanie babki trwało tydzień, a pieczenie kilka godzin. Ale zanim do tego doszło, trzeba było szczelnie zamknąć okna, żeby ciasto nie opadło, wszyscy musieli być cicho, nie wolno się było kłócić, trzaskać drzwiami, głośno rozmawiać, bo inaczej babka mogła nie wyrosnąć. Podczas pieczenia mężczyźni musieli opuścić dom, bo wierzono, że ich obecność źle wpłynie na ciasto. Jak kobiety zostawały same, zaczynały wyrabiać ciasto, zagniatały i wałkowały kilka razy, a później przelewały do specjalnej formy z kominem i wkładały do nagrzanego pieca na kilkadziesiąt minut. Po upieczeniu ciasto delikatnie wyjmowano, nieraz owijano i kołysano, aby kapryśne ciasto nie opadło, bo byłaby to zapowiedź nieszczęścia. Na koniec wystarczyło ją udekorować. Tradycyjnie oblewano ją lukrem i posypywano makiem na szczęście. Podobno nastroje ciasta były jedną z przyczyn nadania temu wypiekowi takiej nazwy. Niektórzy uważają, że powodem był kształt przypominający damską spódnicę. Na dowód właśnie tej kwestii wyznawcy przedstawiają pracę pewnego kronikarza, który w XII wieku opisywał zwyczaje pogan i wtedy napomknął o wypiekach, które przypominały kształtem kobiecą spódnicę z fałdami węższą u góry, a rozszerzającą się ku dołowi. Z kolei z innej historii możemy się dowiedzieć, że nazwę zapożyczono od Ali Baby z "Baśni tysiąca i jednej nocy", gdy polski król skojarzył turban drwala z kształtem ciasta i tak nazwa ta przetrwała do dziś. Innym popularnym wypiekiem wielkanocnym jest mazurek, który można nazwać męskim ciastem lub dziadem. Jest skromny i cienki, a dopiero gdy go kolorowo udekorujemy, zachwyca wyjątkowym wyglądem. Tradycyjnie spód można zrobić z kruchego ciasta, biszkoptów, wafli, a obecnie także z andrutów. Wysokość tego wypieku nie może być większa niż 4 cm. Na wybrany spód wykłada się kajmak, czekoladę, konfiturę, masę migdałową, a do środka można dodać bakalie, suszone owoce. Słodkości te przyrządza się dość szybko, a dekorowanie zależy od naszej kreatywności. Do ozdoby używa się motywów wielkanocnych, niektórzy potrafią wyczarować dzieło sztuki. Mazurek symbolizuje swego rodzaju nagrodę za wytrwałość w czasie postu. Nazwa tego deseru nadana została za sprawą mieszkańców Mazur gdzie ciasto to, było bardzo popularne, choć słodycz ta nie jest z Polski. Podobno przybyła do nas z okolic dzisiejszej Turcji około XVII wieku. Gotowy mazurek przed podaniem dzieli się na mniejsze porcje. Kolejnym popularnym ciastem, którego nie może podczas Wielkanocy jest pascha. Do Polski przybyła z Kresów i przyrządzano ją tam szczególnie na specjalne święta religijne. Nazwa pascha została zaczerpnięta, od terminu jaki używa się w prawosławiu do określenia niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego. Wypiek ten wyrabia się z twarogu, masła, mleka i śmietany. Przyrządza się ją na zimno lub ciepło. Gotowy deser ozdabia się rodzynkami, skórką pomarańczową oraz bakaliami. Często wykorzystuje się także do przygotowania czekoladę oraz konfiturę. Deser symbolizuje grób Chrystusa i ma formę ściętej piramidki. Składniki paschy również mają swoje znaczenie i symbolizują; wanilia i bakalie- luksus, oraz dobrobyt, mleko i jajka- odrodzenie.
Tradycji związanych z Wielkanocą jest dość dużo. Do niektórych należą:
-pogrzeb żuru- dawniej żur był zupą, którą jedzono w czasie postu bez mięsa, a po zakończeniu wyrzeczeń, w niektórych miejscach istniał zwyczaj wylewania tej zupy na znak radości, że nadeszły święta i będzie można zjeść coś innego,
-świąteczne porządki- bardzo powszechne w Polsce i mają symboliczne znaczenie, gdyż w ten sposób mamy okazję wyrzucić z domu złe zimowe duchy, choroby, smutki, a wpuścić nowość, świeżość,
-palmy wielkanocne- święcone w Niedzielę Palmową, dawniej okładano nimi domowników, gdyż wierzono, że zwyczaj ten wygoni z nich złe duchy, a zdrowie i bogactwo można było na siebie ściągnąć, połykając bazie z palemki,
- święcenie pokarmów- według tradycji w koszyku do święcenia musi być: baranek symbolizujący Jezusa, mięsa oznaczające koniec postu, jajko symbolizujące narodziny, masło znak zamożności, chrzan ma związek z goryczką męki, a woda jest symbolem życia,
- zasłanianie luster- raczej zapomniany dzisiaj zwyczaj związany z Wielkim Piątkiem oznacza wyrzekanie się próżności,
-święcenie ognia i wody- odbywa się w sobotę, a woda święcona ma odpędzić według wiernych zło, a poświęcenie ognia zapewnia bezpieczeństwo domowym ogniskom,
- śmigus-dyngus- zwyczaj oblewania się wodą ma nas np. oczyścić po zimie z chorób i złych mocy.
Symbolika słodkości wielkanocnych
Słodyczy wielkanocnych możemy wymienić sporo i każde z nich ma swoje unikalne znaczenie. Z pewnością słodkim elementem tych obchodów jest jajko (szczególnie ważne dla najmłodszych jest to czekoladowe) symbolizuje nowe życie i płodność. Już w czasach starożytnych było symbolem zmartwychwstania, powrotu do życia, wiosny. Kolejnym słodkim akcentem jest z pewnością babka- najbardziej popularne ciasto wielkanocne, które jest symbolem potęgowania wiary, nadziei i miłości, jak również związku ludzi z przyrodą. Dawniej gospodynie do koszyczka wkładały najlepiej wyrośnięte babki i to dlatego jest ona również symbolem doskonałości i umiejętności. A baranek jest ważnym symbolem dla chrześcijan i oznacza odkupienie grzeszników oraz zwycięstwo nad złem. Zazwyczaj występuje w postaci słodkiej czekoladowej figurki. Jest jeszcze zajączek najczęściej w słodkiej czekoladowej wersji, symbolizuje on wiosnę, budzenie się do życia, czyli początek nowego stworzenia. Do słodkich symboli wielkanocnych zaliczamy także mazurka to słodkie ciasto przygotowywane w sposób rytualny.
Nieodłącznym elementem Świąt Wielkiej Nocy są słodkości, mogą one służyć również jako prezent dla bliskiej osoby lub słodka ozdoba świątecznego stołu.
Przepisy na tradycyjne wielkanocne słodkości
Receptury na słodkie wielkanocne wypieki, które przekazywane są w rodzinie z pokolenia na pokolenie, mają tradycyjne smaki, związane są bezpośrednio z unikalnymi wspomnieniami, o które chcemy nadal dbać poprzez ich przyrządzanie i wspólne spożywanie. Niektóre z tych wypieków są obowiązkowymi pozycjami świątecznego menu. Oto wybrane przepisy na słodkości, które goszczą najczęściej na wielkanocnym stole:
Szarlotka z migdałami
https://www.jedzenie.info.pl/artykuly/szczegoly/60890_regionalna-slodka-wielkanoc-z-bakaliami
Mazurek wielkanocny
Babka drożdżowa
Puszysty sernik
Nowoczesne interpretacje klasycznych przepisów
W czasie Świąt Wielkanocnych polegamy najczęściej na sprawdzonych i tradycyjnych przepisach. A może by tak spróbować odkryć nowe smaki? Warto zaryzykować i poeksperymentować z klasycznymi przepisami, wprowadzając do nich nowoczesne interpretacje. Wielkanoc to przecież idealny czas na wprowadzenie nowości i świeżości oraz łączenie klasyki z innymi pomysłami, które być może pogłębią i urozmaicą nasze zmysły smaku i zagoszczą na stałe w czasie Świąt Wielkiej Nocy na naszych stołach. A co powiecie na nowoczesne interpretacje babki wielkanocnej? Współczesne babki mogą zawierać takie dodatki jak czekolada, owoce, karmel, likiery, które nadają babce całkiem nowy i charakterystyczny smak, a za sprawą kulinarnych rewolucji receptury na babkę inspirowane są wieloma kuchniami świata, więc powstają wypieki o egzotycznych smakach gdy np. dodamy mango, marakuję czy matche. Obecnie mamy wiele możliwości, aby przygotować również babkę w zdrowszej wersji np. wegańską, bezglutenową, niskosodową, do których wykorzystuje się naturalne słodziki, bezglutenowe mąki, roślinne substytuty jajek. Receptur na tradycyjne i nowoczesne babki jest, tyle że każdy znajdzie coś odpowiedniego dla siebie, a wypiek ten będzie nadal popularny i jego ewolucja może nadal trwać. Wypróbujcie trochę zmienioną recepturę na babkę i inne znane wypieki. Oto przepisy:
Babka różana z pistacjami
https://kukbuk.pl/przepisy/babka-rozana-z-pistacjami/
Sernik cytrynowy na zimno
https://kuchnialidla.pl/sernik-cytrynowy-na-zimno
Mazurek pistacjowy z matchą
https://kukbuk.pl/przepisy/zielony-mazurek/
Zastanawialiście się jakie słodkie wypieki przyrządza się w różnych miejscach na świecie? Oto kilka ciekawych propozycji:
-Simnel cake
W Wielkiej Brytanii jest to najpopularniejszy świąteczny wypiek, który składa się z marcepanu, marmolady, biszkoptu z bakaliami. Najczęściej jest okrągły, a wierzch zdobi 11 równo ułożonych kulek, które symbolizują Apostołów (bez Judasza). Ciasto jest słodkie i długo zachowuje świeżość ze względu na długie wypiekanie i dużą ilość bakalii.
-Pinca
W Chorwacji tradycyjnym deserem jest słodki rodzaj ciasta drożdżowego ze sporą ilością rodzynek, cukru wanilinowego, skórek cytryny i pomarańczy. Dodać można trochę rumu lub aromatycznej rakiji (bałkański alkohol). Na wierzchu gotowego wypieku nacina się krzyż, który symbolizuje ukrzyżowanie Jezusa.
-Nid de Pȃques
We Francji podstawowym składnikiem prawie wszystkich słodkości wielkanocnych jest czekolada. Najbardziej popularne są czekoladowe jajka, które ukrywa się w domu i ogrodzie, a w Wielkanoc dzieci i dorośli mają niezłą zabawę w czasie ich poszukiwania. Deserem świątecznym jest ciasto czekoladowe, które przypomina trochę babkę, a w środku są małe jajeczka oraz słodycze z czekolady.
-Colomba Pasquale
Ciasto na Wielkanoc we Włoszech ma charakterystyczny kształt gołębicy z rozpostartymi skrzydłami. Jak głoszą legendy, pewien ubogi cukiernik przygotował takie ciasto w czasie oblężenia Pawii w VI wieku, mając nadzieję, że w końcu nastąpi pokój. Wypiek ten jest drożdżowy i słodki z nutą cytrusową za sprawą kandyzowanych skórek cytryny, pomarańczy i cedru. Wierzch udekorowany jest całymi migdałami, cukrem perłowym i białym lukrem migdałowym dzięki, któremu po upieczeniu na cieście powstają wyróżniające się pęknięcia.
-Ma’amoul
W krajach arabskich chrześcijan najbardziej znanym wypiekiem wielkanocnym są małe, kruche ciasteczka z mąki pszennej i semoliny z masą daktylową, orzechową lub pistacjową. Ciastka mają stożkowaty kształt, a wierzch wzbogacony jest wzorami z kółek oraz kresek. Słodkości te są wyciskane przez specjalne drewniane formy o nazwie taabeh, a każdy wzór formy używany jest do ciastek o innym nadzieniu.
-Paçoca de Amendoim
Jest to najpopularniejszy smakołyk w Brazylii w czasie Wielkanocy. Przyrządzany jest ze zmielonych orzeszków ziemnych, mąki maniokowej, cukru, soli i odrobiny mleka skondensowanego. Przygotowaną masę przelewa się do niskiej formy, schładza, a później przecina się na prostopadłościenne cukierki. Deser ten jest wyjątkowo słodki.
Wielkanocne słodkości z innych miejsc na świecie mogą być doskonałą inspiracją oraz urozmaiceniem tradycyjnych i sprawdzonych receptur, więc warto się skusić i skosztować czegoś innego, nowego co w efekcie zaskoczy wszystkich smakiem i zostanie na stole w naszym domowym menu jako tradycyjny wielkanocny smakołyk.
Tworzenie nowych tradycji
Święta Wielkiej Nocy to doskonały czas na wspólne przygotowywania przedświąteczne w gronie najbliższej rodziny. Wtedy każdy z domowników może okazać się przydatny w kuchni i wszystkie prace zostaną wykonane szybciej, a wolny czas można przeznaczyć na relaks. Angażowanie wszystkich bliskich w sprawy świątecznego gotowania, pieczenia, porządków, dekorowania pisanek czy tworzenia własnoręcznie ozdób jest idealną okazją np. do nauki wykonywania drobnych prac, obowiązków czy gotowania, a także możliwości poznania zwyczajów i tradycji świątecznych panujących w domu. Najmłodsi są zawsze chętni do pomocy, a oprócz tego będą mieć przede wszystkim dobrą zabawę. Wykrawanie lub tworzenie różnych, a nawet całkiem nowych i unikalnych ciastek czy wypieków ich lukrowanie, dekorowanie, zdobienie to świetna propozycja nie tylko dla dzieci na wspólne spędzenie czasu, wyjątkową zabawę jak również naukę nowych rzeczy, poznawanie historii, tradycji, a także tworzenie innowacyjnych, wyjątkowych słodkości, które będą nowym zwyczajem świątecznym w naszym menu, zostanie z nami na dłużej i będzie przekazywany z pokolenia na pokolenie. Takie podejście do przygotowań wielkanocnych będzie w przyszłości miłym wspomnieniem, pamiątką rodzinną na podtrzymanie tradycji, kształtowanie wartości, postaw oraz więzi rodzinnych.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz