Tradycje wielkanocne w kuchni. Słodkości, które łączą pokolenia.

 

       Tradycje wielkanocne w kuchni. Słodkości, które łączą pokolenia.

  Krótka historia tradycji wielkanocnych i ich znaczenia dla różnych kultur.

 Święta Wielkanocne kojarzą się nam z koszyczkiem ze święconką, wspólnym śniadaniem, mokrym dyngusem, barankiem, pisankami, babeczkami i mazurkami.

Tradycja wypiekania specjalnych słodkości z okazji Świąt Wielkiej Nocy sięga w Polsce średniowiecza.  Wypieki wielkanocne są powiązane z tradycją religijną, która symbolizuje Zmartwychwstanie Chrystusa, jak również  zaznacza nadejście  wiosny.  Wielkanocne wypieki są w Polsce, odzwierciedleniem wielkiego bogactwa  kulturowego.  

     1. Historia i pochodzenie wielkanocnych słodkości.

   Wśród wielkanocnych babek drożdżowych, mazurków, keksów na stolach zagoszczą  baranki, zajączki, jajka czekoladowe. 

 Skąd się wzięła tradycja tych słodkości wielkanocnych?

     Baranek wielkanocny -to najbardziej kojarzony symbol świąt  wielkanocnych.  Wypiekany jest z masy makowej, różnego rodzaju ciast, mas czekoladowych, cukru. Jest on ozdobiony białym lukrem i barwnymi posypkami.    Niemal w każdym koszyczku ze święconką zajmuje honorowe miejsce. 

Baranek stanowi centralny element wielkanocnego stołu i jest symbolem ofiary Jezusa Chrystusa.

     Zajączek czekoladowy -przybył on do Polski z terenu Niemiec.  Ten zajączek zjawiał się w domach tuż przed świętami z koszykiem  wypełnionym słodyczami i drobnymi upominkami dla dzieci.  W specjalnie przygotowanych koszyczkach przez dzieci pozostawiał te podarki.  Dzieci po zjedzeniu śniadania wielkanocnego, mogły ciszyć się zawartością, którą  wcześniej pozostawił im zajączek. W tym koszyczku obowiązkowo znajdowały się jajeczka czekoladowe, baranki i inne słodycze, a nawet drobne prezenty.

   Jajeczka czekoladowe -to dzięki królikowi, który jajka pisanki  przeddzień  Wielkiejnocy chował w różnych zakamarkach ogrodu lub domu chował.  Dzieci miały za zadanie przed śniadaniem odnaleźć wszystkie jajka, które mogły zjeść na śniadanie.  

   Tradycja ta ewoluowała i rodzice dzisiaj zamiast pisanek obdarowują czekoladowymi  jajeczkami. 

  

   2. Symbolika słodkości wielkanocnych. 

Tradycyjnie na świątecznym stole nie może brakować ciast, ale oprócz bab wielkanocnych, mazurków, serników, w zależności od regionu Polski, - mogą to być również  święcelnik, sękacz, kujawiok, serownik, kuch albo "murzin". 

  Baranek wielkanocny, to symbol występujący w każdym zakątku Polski. Dawniej był wypiekany z ciasta makowego, z cukru, który był w pozycji leżącej lub stojącej. Zawsze miał czerwoną chorągiewkę, na której czasem widoczny był złoty krzyż. Baranek to ofiarę, cierpienia i zwycięstwa – chorągiewka to symbol Chrystusa Zmartwychwstałego, triumfującego nad śmiercią. 

   Obecnie baranki  wielkanocne są wykonywane z różnych materiałów, które niekoniecznie oddają ich symbolikę świąteczną. 

  

    Święcelnik -to tradycyjne ciasto wypiekane na Śląsku. Jest to półsłodkie drożdżowe ciasto, pieczone z wędlinami w środku.  W takie ciasto bywa zawijana wędlina według  własnego gustu.  Na Śląsku w koszyku często bywa też  święcony mały święcelnik. 

    

    Kujawiok -to baba drożdżowa, której nie mogło brakować na stołach kujawskich domów.  Kawałki kujawioka jedzone były  same albo posmarowane masłem, obłożone szynką lub kiełbasą, na które nakładano jeszcze ćwikłę, chrzan lub ćwikłę z chrzanem.

   Sękacz -to tradycyjne ciasto, które gości na stołach świątecznych w podlaskich domach.   Tradycja wypieków sękaczy wywodzi się z dawnych Kresów Wschodnich. Obecnie ciasto wypiekane jest przede wszystkim przez gospodynie na Suwalszczyźnie.

    Kuch -to słodki placek, który gościł obowiązkowo na świątecznych stołach Mazur i Warmii.  Ten słodki placek drożdżowy z kruszonką, który był uważany za "najsmaczniejszą w świecie pomadkę". Aby był udany, należało dodać do niego przyprawy ze sklepów kolonialnych, słodzik z trzciny cukrowej albo bryły białego cukru. Kucha była podawano zwykle z miodem i masłem.

   Murzin -to tradycyjne ciasto, które gości na stołach Śląska Cieszyńskiego.  To typowy lokalny wypiek, nie jest znany poza tym regionem. Przypomina chleb z wtopionymi kawałkami szynki, boczku i białą kiełbasą. Można go jeść jako dodatek do barszczu lub z chrzanem.

     

      3. Przepisy przechodzące z pokolenia na pokolenie.

 Tradycyjne wypieki wielkanocne -to  babka drożdżowa z bakaliami, mazurek na kruchym cieście, a może sernik z rodzynkami? Który wybrać  wypiek na Święta Wielkanocne, to bywa nie lada wyzwaniem. Jednak są wśród nich klasyki, których na stole nie powinno zabraknąć. Każdy ma swój wybór. 

   Moim jest oczywiście Babka Wielkanocna, która jest prosta do wykonania.

    Oto przepis na Babkę:

1 i 1/3 szklanki mąki pszennej typ 500,

1 szklanka mąki ziemniaczanej,

3/4 szklanki cukru,

1 szklanka oleju rzepakowego,

4 sztuki jajek,

cukier wanilinowy.

    Sposób wykonania;

Mikserem ubijamy jajka  z cukrem, na puszystą, jasną pianę.  Na zmniejszonych obrotach miksera (do połowy) wlewamy olej małymi strumieniami.  Do masy dodajemy w 4 porcjach mąki wymieszane z cukrem waniliowym i delikatnie mieszamy ręcznie szpatułką. 

   Tak otrzymane ciasto wylewamy do małej foremki. 

 Babkę pieczemy w temperaturze 170 stopni przez 55 minut.

 Upieczoną babkę można udekorować cukrem pudrem, lukrem lub polewą czekoladową.

    Jeśli masz prosty przepis na wykonanie świątecznego ciast -proszę o podzielenie się takim przepisem. 

   Takie wypieki wielkanocne, desery będące symbolami świąt, są pełne miłości i radości.  Starania, które włożymy w ich przygotowanie, są nagradzaane gdy dzielimy się nimi  z bliskimi podczas świątecznych spotkań.

 

      4. Nowoczesne interpretacje klasycznych przepisów.

   Obecnie -pomimo że tradycyjne potrawy, wypieki smakują nam wyjątkowo, to  próbujemy poeksperymentować z tymi przepisami. Czasami po swojemu chcemy je zinterpretować, dodać po swojemu, a nawet odwrócić proporcje.  Okres świąteczny, to dobry czas, by trochę poeksperymentować  z tradycyjnymi przepisami. 

  Tradycyjny sernik -może należałoby poeksperymentować i przygotować np.    

 -Serniczki z mango,

-Sernik z figami i rozmarynowym miodem,

-Sernik z polewą z białej czekolady i matchy,

lub zamiast tradycyjnego mazurka przygotować 

-Mazurek z kremem porzeczkowym

-Mazurek z kwiatami hibiskusa  -czy nie brzmi zachęcająco. 

   Wiele tego typu przepisów można znaleźć w internecie, więc trochę odwagi, a efekt będzie  zaskakujący. 

     

5. Wielkanocne słodkości z różnych zakątków świata.

  W Polsce mamy najbogatsze tradycje wielkanocne, ale w świecie są też tradycyjne  świąteczne  słodycze.  Nie tylko u nas zasiadamy do stołu, by w gronie rodzinnym spożyć wielkanocne śniadanie.  Nie tylko my, zajadamy się  wielkanocnymi specjałami. 

  Na świecie  są różne ciasta, które mogą być  ciekawą alternatywą dla naszych bab, mazurków  czy keksów. 

  -W Wielkiej Brytanii popularne jest ciasto -Simnel Cake  -to ciasto z bakaliami podobne do keksu. Ciasto to jest przełożone marcepanem i ozdobione dwunastoma marcepanowymi kuleczkami, symbolizującymi dwunastu apostołów. 

  -W Ukrainie, Białorusi -tradycyjnym ciastem jest kulicz paschalny. To wielkanocne baby ze wschodu, które są pieczone w wysokich cylindrycznych formach. Zawierają bakalie i dekorowane są lukrem, podawane z serową paschą  i są nieodłączną częścią prawosławnej Wielkanocy.  

   -Na Korsyce jest ciasto  zwane Campanile. To drożdżowy wieniec z oliwą z oliwek i skórką pomarańczową, jest to typowe dla kuchni korsykańskiej. Ciasto to jest pieczone na święta wielkanocne. Nazwa tego ciasta oznacza "dzwonnicę", a jajka znajdujące się na jego środku symbolizują dzwony.

  -We Włoszech przygotowywana jest Pastiera napoletana, jest to tarta neapolitańska z nadzieniem z pszenicy gotowanej w mleku, ricotty lub waniliowego budyniu  i wody pomarańczowej.  

  -W Meksyku króluje na stołach Capirotada -jest to rodzaj chlebowego puddingu, który powstaje w połączeniu hiszpańskiej tradycji ze składnikami pochodzącymi z Nowego świata. Nazwa ta pochodzi od wysokiego kapelusza -"kapirotu", który jest noszony przez członków konfraterni pokutnych, głównie w krajach hiszpańsko języcznych.    

Suche pieczywo  (najczęściej bułki bolillo), które  symbolizują ciało Chrystusa, moczone w syropie z cukru trzcinowego, cynamonu i goździków. Dodaje się do niego suszone owoce i orzechy, czasem posypuje również startym serem, symbolizującym całun.

  Czyż nie prawda, że nasze tradycyjne wielkanocne ciasta są najbliższe naszym smakom. Ciężko byłoby się  obyć bez wielkanocnej baby, polanej lukrem, czekoladą lub posypanej cukrem pudrem. Czyż nie mam racji?

   Wielkanoc to jest wyjątkowy czas, który jest pełen radości, nadziei oraz czas pysznych smaków. Tradycje wielkanocnych słodyczy i przysmaków również w Polsce różnią się w zależności od regionu. Tym niemniej wszędzie są głębokim znaczeniem kulturowym i religijnym.  Bez względu co znajdzie się na tym świątecznym stole, ważne jest, by świętować w gronie rodzinnym, cieszyć się spotkaniem i dzielić się radością Wielkanocy.