Wpływ agresji na preferencje żywieniowe dzieci. Jak słodycze mogą pomóc?

 

 

1. Wprowadzenie

Emocje, które towarzyszą nam każdego dnia, odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu naszych preferencji żywieniowych. Dzieci, podobnie jak dorośli, często sięgają po określone produkty w odpowiedzi na swoje stany emocjonalne. Związek między emocjami a wyborem jedzenia jest skomplikowany i wielowymiarowy, niemniej jednak mamy świadomość o tym zjawisku. Obejmuje ono zarówno fizjologiczne, jak i psychologiczne mechanizmy. Te mechanizmy pojawiają się w przypływie pozytywnych emocji, jednak to w szczególności negatywne emocje takie jak stres, smutek czy lęk mogą prowadzić do zmiany nawyków żywieniowych. W procesie tym skłaniamy się do częstszego sięgania po tak zwany „comfort food”, czyli jedzenie, które przynosi poczucie komfortu i ukojenia.

Jak możemy się domyśleć agresja to niezwykle trudne przeżycie dla dziecka, które dopiero rozpoczyna naukę radzenia sobie z nią. Dziecko nie jest jeszcze świadome licznych pułapek i zagrożeń w podejmowaniu wszelkich działań, zmierzających do złagodzenia jej skutków emocjonalnych w sobie. Być może agresja, zarówno fizyczna, słowna, jak i emocjonalna, jest jednym z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi dzieci mogą się zmagać. I tu podkreślę, że to my dorośli, którzy mają pewną wiedzę, a przede wszystkim doświadczenie zdobyte na przestrzeni życia, powinniśmy pomóc naszym podopiecznym wybrać najwłaściwsze sposoby radzenia sobie z tym dojmującym zjawiskiem, które jest nieodzowne naszemu istnieniu. Wpływ agresji na zdrowie psychiczne i fizyczne dzieci jest dobrze udokumentowany, jednak mniej uwagi poświęca się jej wpływowi na nawyki żywieniowe. W tym artykule przyjrzymy się, jak agresja wpływa na preferencje żywieniowe dzieci oraz jaką słodycze mogą pełnić rolę w radzeniu sobie z jej skutkami.

 

2. Zrozumienie agresji i jej wpływu na dzieci

Agresja to wszelkie zachowania mające na celu wyrządzenie krzywdy lub szkody innej osobie. Pojawia się w momentach frustracji, wywołując reakcje skierowane do innych ludzi, czasami przybierając formę autoagresji, czyli skierowaną do siebie. Zjawisko to może przyjmować różne formy

• Fizyczna: obejmuje bezpośrednie działania, takie jak bicie, kopanie czy popychanie, niszczenie przedmiotów lub rzucanie nimi.
• Słowna: polega na używaniu obraźliwych słów, wyzwisk czy gróźb.
• Emocjonalna: obejmuje manipulację, zastraszanie czy wykluczanie społeczne, płacz.

Dodam jeszcze, iż agresję można podzielić na bezpośrednią – typową dla chłopców i pośrednią – która pojawia się częściej u dziewcząt. Agresja może dzielić się także na czynną lub bierną. O biernej agresji mówimy wówczas, gdy agresor wyraża ją poprzez zaniechanie pożądanych czynności: obraża się, przestając się odzywać, lub manifestuje ją, nie przyjmując posiłków.

Agresja – a przede wszystkim jej manifestowanie prowadzi do odczuwania bardzo przykrych emocji. Dzieci doświadczające agresji często borykają się z poważnymi problemami emocjonalnymi. Stres, lęk, depresja, a także zmiany w zachowaniu, takie jak wycofanie społeczne lub nieadekwatne reakcje. To tylko niektóre z możliwych skutków. Pojawia się też poczucie winy, wstydu, osamotnienia, niezrozumienia. Wpływ tych emocji (emocje charakteryzuje: krótkotrwałość, duże nasilenie odczuwania psychicznego i fizycznego, gotowość do podejmowania działań) oraz stanów emocjonalnych (stan emocjonalny cechuje: długotrwałość, małe lub umiarkowane nasilenie odczuwania w świadomości, nie prowadzi do działań zaradczych) na codzienne życie dziecka jest ogromny, a jednym z obszarów, na które wpływają, są nawyki żywieniowe.

 

3. Jak agresja wpływa na preferencje żywieniowe dzieci?

Badania wykazują, że dzieci, które doświadczają agresji, często zmieniają swoje nawyki żywieniowe. W obliczu stresu i negatywnych emocji skłaniają się ku produktom o wysokiej zawartości cukru i tłuszczu, które są łatwo dostępne i szybko przynoszą uczucie komfortu. Tego typu produkty poprawiają zauważalnie i szybko nastrój. Dziecko odczuwając te natychmiastowe efekty, uczy się sięgania po te produkty za każdym razem, gdy doświadcza podobnej sytuacji. Te zmiany mogą prowadzić do niezdrowych wzorców żywieniowych, które mogą mieć długotrwałe skutki dla zdrowia fizycznego i emocjonalnego.

Stres wywołany agresją aktywuje układ nerwowy, prowadząc do wzrostu poziomu kortyzolu, hormonu stresu. Kortyzol sam w sobie jest hormonem naturalnym, który odpowiada za utrzymanie równowagi w organizmie, natomiast w chwilach stresu odpowiada za pobudzenie, a zatem gotowość organizmu do działania. Jednym ze skutków skoku kortyzolu jest wzrost łaknienia. Dlatego kortyzol może wpływać na apetyt, powodując większe pragnienie spożycia wysokokalorycznych potraw. „Comfort food”. Działa jako mechanizm radzenia sobie, przynosząc chwilowe ukojenie poprzez uwalnianie dopaminy, hormonu szczęścia, co tłumi uczucie stresu i lęku.

 

4. Rola słodyczy w radzeniu sobie ze skutkami agresji

Słodycze często pełnią rolę pocieszenia dla dzieci. Smak słodki jest jednym z pierwszych, które poznajemy, kojarząc go z bezpieczeństwem i przyjemnością. Dzieci doświadczające agresji mogą szukać w słodyczach formy ucieczki od negatywnych emocji, znajdując w nich chwilowe ukojenie. Często opiekunowie podają dzieciom słodycze na pocieszenie lub jako nagrodę a także jako wyraz miłości do dziecka. Dziecko odczuwając intencje dorosłych, dodatkowo wiąże postrzeganie słodyczy jako coś pozytywnego.

Umiarkowane spożywanie słodyczy może mieć swoje korzyści w kontekście radzenia sobie ze stresem. Oferują one szybką poprawę nastroju i chwilową ulgę od negatywnych emocji. Odwracają też uwagę dziecka od przeżywanej emocji. Kluczem jest jednak umiar i świadome wprowadzanie słodyczy do diety dziecka w sposób, który nie prowadzi do nawyków, w konsekwencji prowadzących do problemów zdrowotnych. My dorośli mamy zadanie umiejętnie korzystać z dobrodziejstwa, jakie niosą słodycze w tym kontekście. Musimy być czujni i świadomi, kiedy u podopiecznego pojawia się emocja związana z agresją lub nawet dłuższy, negatywny stan spowodowany agresją. Nasze świadome podejście do tego tematu pomoże dziecku w przyszłości wykształcić zdrowe wzorce radzenia sobie z agresją i jej emocjonalnymi skutkami.

 

5. Zdrowe alternatywy i strategie

Istnieje wiele zdrowych alternatyw dla tradycyjnych słodyczy, które mogą przynieść podobne korzyści emocjonalne. Owoce, jogurty naturalne z dodatkiem miodu lub świeżych owoców, czy domowe wypieki z ograniczoną ilością cukru mogą być smacznymi i zdrowszymi opcjami.

Ważne jest, abyśmy czuwali nad tym co i kiedy – w jakiej sytuacji dziecko sięga po słodką przekąskę. Kluczowa jest strategia żywieniowa, czyli wprowadzenie regularnych posiłków i zbilansowanej diety, która pomoże dzieciom w radzeniu sobie ze stresem. Białko, zdrowe tłuszcze i węglowodany złożone powinny być podstawą ich diety, aby zapewnić stabilny poziom energii i dobry nastrój. Ważne też byśmy pamiętali, że dieta to tylko część możliwości w walce ze stresem.

 

6. Jak rodzice i opiekunowie mogą pomóc?

Rodzice i opiekunowie powinni być świadomi, jak agresja wpływa na dietę dziecka i jakie są jej długoterminowe skutki. Edukacja na ten temat pomoże im lepiej wspierać swoje dzieci w radzeniu sobie z emocjonalnymi trudnościami. Warto sięgnąć do literatury lub pogłębiać swoją świadomość uczestnicząc w warsztatach z zakresu psychologii radzenia ze stresem.

Rodzice mogą wprowadzać różne metody wspierania dzieci, takie jak techniki relaksacyjne, aktywność fizyczna, czy rozmowy terapeutyczne, które pomogą dzieciom radzić sobie z negatywnymi emocjami w zdrowszy sposób. Ponadto ważne byśmy mieli świadomość, że w walce ze stresem niezwykle pomocne są:

• Różnego rodzaju zajęcia sportowe, aktywności na świeżym powietrzu – spacery, przejażdżki rowerowe.
• Rozwijanie zainteresowań, hobby.
• Przyjazne otoczenie. Regularne spotkania z przyjaciółmi i znajomymi.
• Nieoceniona bywa nasza umiejętnie przeprowadzona, szczera rozmowa z naszym podopiecznym, która prowadzi do przepracowania problemu.

 

7. Studium przypadku

Problem agresji u dzieci – to niewątpliwie problem wielu z nas – rodziców. Córka moich znajomych miała podobny problem. Rodzice zauważyli u niej zmianę zachowania. Dziecko doświadczało agresji w chwilach, gdy szło coś nie po jej myśli. Wybuchało płaczem. Rodzice zauważyli, że podanie dziewczynce słodyczy powodowało ukojenie. Z czasem, sytuacja zaczęła się często powtarzać. Rodzice wprowadzili zdrowsze zamienniki, a gdy tylko mogli, w chwilach kryzysu przynajmniej jedno z nich wychodziło z córką na spacer. Początkowo spacer kończył się w cukierni. Po pewnym czasie po spacerze podawano dziecku jabłko lub inny owoc.  Teraz w zwyczaju mają codzienne spacery i wyjścia na plac zabaw z dzieckiem. Natomiast dziewczynka coraz rzadziej doświadcza ataków agresji, które dzięki wprowadzonym strategiom nie muszą kończyć się przykładowym batonikiem. Dziecko polubiło wspólne spacery i aktywności na świeżym powietrzu, co z czasem stało się wystarczającym bodźcem do poprawy nastroju u dziewczynki.

Długoterminowe efekty odpowiedzialnego podejścia do wprowadzania słodyczy mogą przynieść korzyści zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i emocjonalnego dzieci. Ważne jest, aby zachować równowagę, dbać o zbilansowaną dietę oraz wprowadzać zróżnicowane działania podnoszące dobre samopoczucie u dzieci.

 

8. Podsumowanie

Agresja ma znaczący wpływ na preferencje żywieniowe dzieci, często prowadząc do wzrostu spożycia „comfort food”, w tym słodyczy. Chociaż umiarkowane spożywanie słodyczy może przynieść chwilową ulgę, kluczowe jest wprowadzenie zdrowych alternatyw i strategii żywieniowych oraz innych metod wsparcia.

Odpowiedzialne podejście do żywienia dzieci, które doświadczają agresji, obejmuje edukację, wsparcie emocjonalne oraz promowanie zdrowych nawyków żywieniowych. Rodzice i opiekunowie odgrywają tu kluczową rolę, pomagając dzieciom radzić sobie z emocjonalnymi trudnościami w zdrowy i zróżnicowany sposób, co w przyszłości nie doprowadzi do złych nawyków a w konsekwencji problemów zdrowotnych u dzieci.