Historia i znaczenie karnawału
Karnawał to czas zabaw, maskarad, obficie zastawionych stołów. Inaczej nazywany zapusty i zaczyna się w Święto Trzech Króli, a kończy we wtorek przed Środą Popielcową. Nazwa zapożyczona od włoskiego carnevale i oznacza pożegnanie mięsa, a symboliczne znaczenie ma ścisły związek, z tym że nie będzie można jeść produktów z mięsem i tłuszczem, ponieważ nadchodzi Wielki Post. Tradycja karnawału wywodzi się prawdopodobnie z Włoch i złączyła się z dawnymi zwyczajami ludowymi. Świętowanie karnawału ma swój początek w pogańskim kulcie płodności. Najważniejszymi elementami tej imprezy od zawsze były tańce, pląsy i zabawy. Zapusty obchodzono z ogólnym rozmachem, zaczynając od śmiesznych, fantazyjnych przebrań, wymyślnych fryzur, a kończąc na wyjątkowo tłustym i obfitym jedzeniu. Spożywano mięsa, słodkości i spore ilości alkoholu. W zależności od statusu społecznego organizowano eleganckie bale i uczty na dworach, a zabawa trwała do białego rana. W trakcie takich imprez urządzano również kuligi. W wiejskich chałupach uczestniczono w zakrapianych alkoholem potańcówkach, spożywano smażone pączki, bliny, chrust. Obfitość jedzenia w czasie trwania karnawału była ściśle z nią związana. Oprócz potraw tłustych i mięsnych nie mogło zabraknąć słodkości takich jak pierniki, ciasta, owoce w miodzie, racuchy, faworki. Dzisiaj tradycja karnawałowych słodkości przetrwała w czasie obchodzonego tłustego czwartku, wtedy to dominują pączki z nadzieniem różanym i dodatkami. Oprócz pączków w tym dniu dość popularne są oponki, rozetki czy gniazdka. Czas karnawału to również idealna okazja do próbowania różnorakich słodyczy i dzielenia się nimi z rodziną, przyjaciółmi i współpracownikami. Zastanawialiście się może, jakie przysmaki karnawałowe są popularne na świecie? W tym artykule przedstawię Wam karnawałowe tradycje, zwyczaje oraz słodkości z różnych miejsc na świecie.
Brazylia
Dokładnie to jej stolica, bo to w Rio De Janeiro odbywa się najbardziej znana impreza na świecie. Wszyscy kojarzą tę zabawę z głośną muzyką, kolorowymi strojami zdobionymi piórami oraz błyskotkami, tańcem- przede wszystkim sambą i niepowtarzalną atmosferą. Historia tak hucznych uroczystości ma swój początek w XVI wieku gdy Brazylia była portugalską kolonią. Karnawał wtedy znacznie różnił się od obecnych tradycji, a za sprawą Portugalczyków, którzy przybijali do brzegu wybrzeży i zapoznali miejscowych mieszkańców uliczną zabawą zwaną entrudo. W czasie tej fiesty biedniejsi ludzie obrzucali się jedzeniem, polewali wodą. Bogatsi obywatele urządzali bale maskowe i kuligi. A na początku XX wieku w organizowanych obchodach zaczęły brać udział szkoły samby, a karnawał z biegiem czasu przybrał taką formę uroczystości, jaką znamy dziś. Co roku w piątek poprzedzający Środę Popielcową zaczyna się zabawa i trwa pięć dni. W uroczystościach bierze udział mnóstwo osób z różnych subkultur i nikt nie jest dyskryminowany. Najbardziej popularny deser w Brazylii to Brigadeiros- trufle czekoladowe. Oto przepis:
Składniki
-1 łyżka stołowa masła niesolonego + trochę do posmarowania dłoni
-14 uncji słodzonego mleka skondensowanego
-¼ kubka niesłodzonego kakao w proszku lub 200 g niesłodzonej tabliczki czekolady do pieczenia
-½ łyżeczki wanilii
-posypka czekoladowa/wermiszel
Przygotowanie: połącz skondensowane mleko, masło, kakao w proszku i wanilię w małym rondlu. Postaw na średnim ogniu i doprowadź do wrzenia, ciągle mieszając drewnianą łyżką. Zmniejsz ogień do średniego i kontynuuj mieszanie, aż do zgęstnienia, około 12 minut. Następnie umieść mieszaninę w misce, przykryj folią spożywczą i przechowuj w lodówce do schłodzenia około 1 godzinę. Lekko posmaruj dłonie. Za pomocą łyżki nabieraj na dłonie trochę mieszanki truflowej i zwijaj w kulki. Obtocz truflę w posypce czekoladowej/wermiszelu i umieść ją na talerzu. Przechowuj brazylijskie trufle czekoladowe w lodówce do tygodnia.
Brazylia jest krajem, w którym najbardziej charakterystycznym elementem jej kultury jest różnorodna i pełna aromatów kuchnia. Smakowite specjały łączą w sobie różne wpływy; europejskie, afrykańskie i indiańskie, a w efekcie powstają unikalne połączenia smaków oraz kultur. Szczególnie wypieki tej kuchni są doskonałą ucztą dla wielbicieli słodkości
Wenecja
Miasto na wodzie co roku od setek lat przyciąga mnóstwo turystów, bo to w Wenecji odbywa się najsłynniejszy karnawał w Europie. Bardzo ważnym elementem weneckiej kultury ludowej są tradycje oraz przebrania, szczególnie maski, które przetrwały, aż do tej pory. Historia karnawału w Wenecji zaczęła się już w XI wielu i wtedy to pierwszy raz spisano w kronikach miejskich doniesienia o zabawach publicznych w dniach poprzedzających Wielki Post. W roku 1296 ogłoszono karnawał oficjalnym świętem. Od lat 70 XX wieku tej zabawie co roku towarzyszy jakiś motyw przewodni lub patronuje jej znana postać. Przez długi czas Wenecja była jednym z najbogatszych miast oraz centralnym ośrodkiem handlu towarami luksusowymi takimi jak barwniki i sukno. Tak więc w czasie karnawału ulice pełne były postaci w wymyślnych strojach oraz maskach. Najważniejszą sprawą było to, że imponujące maski oraz przebrania gwarantowały anonimowość, a dzięki temu nikt nie myślał o codziennych sprawach oraz o swoim statusie społecznym. W takim czasie przecież wszystkim zależało na dobrej zabawie niezależnie od posiadanego majątku, płci czy pochodzenia. W okresie karnawału był taki zwyczaj, że przebierańcy witali się skinieniem głowy oraz specjalnym pozdrowieniem. Jednym z elementów stroju była maska o nazwie bauta lub larva, która przykrywała górną część twarzy, żeby można było jeść oraz pić i czasami miała wysunięty, przedłużony podbródek. Typowo kobieca maska- moretta była mała, owalna, czarna oraz satynowa, a od środka przymocowany miała kołek, który trzeba było trzymać w zębach przez cały czas, co nie dawało możliwości na rozmowę. Często spotkać można było owalną maskę o nazwie volto z otworami na oczy, która zakrywała całą twarz. W wyborze kostiumów dominowała swoboda. W czasie zabawy występował włoski teatr, który bazował na improwizacji i zestawie postaci, które powtarzały się w każdym występie. Poza tym organizowano różne konkursy. Karnawałowym przysmakiem weneckim jest frittelle veneziane, gdy zostały stworzone w XVIII, okrzyknięto je narodowym deserem Republiki Weneckiej. Oto przepis:
Składniki
Ciasto:
-500 g mąki
-250 ml mleka 3,2%
-80 g cukru
-75 g masła lub margaryny 80% Maestra Cukiernicza MB
-4 g drożdży
-2 jajka
-100 g rodzynek
-80 ml Grappa
Do smażenia:
-frytura Maestro Sol
Do dekoracji:
-drobny cukier kryształ i cynamon
Wykonanie: rodzynki namocz w grappie, najlepiej dzień wcześniej, mleko podgrzej do temp. około 28 stopni. Do miski wlej połowę ciepłego mleka, dodaj łyżeczkę cukru, drożdże oraz tyle mąki, aż powstanie ciasto gęstości kwaśnej śmietany. Posyp z wierzchu mąką, przykryj ściereczką i odstaw do wyrośnięcia. Do wyrośniętego rozczynu dodaj resztę mleka, cukru i mąki oraz jajka. Zarób ciasto. W końcowej fazie mieszania dodaj miękką margarynę. Zarób ciasto, aż powstanie masa o jednolitej gładkiej strukturze. Ciasto przykryj ściereczką i odstaw do wyrośnięcia. Do wyrośniętego ciasta dodaj rodzynki i grappę – zamieszaj. Do rozgrzanej frytury, za pomocą gałkownicy do lodów, nakładaj kulki ciasta i smaż równomiernie z obu stron w temperaturze około 175 stopni. Pączki odsącz na ręczniku papierowym, obtocz w cukrze z dodatkiem cynamonu.
Wypiek ten ma silne korzenie we włoskiej tradycji i jest przekazywany z pokolenia na pokolenie.
Nowy Orlean
Mardi Grass to po francusku tłusty wtorek i jest to ostatni dzień karnawału przed Środą Popielcową. Obchody tego Święta są bardzo ekscytujące, pełne energii oraz kolorów. Tradycja tego karnawału sięga średniowiecznej Europy gdy Francuzi przywędrowali do Luizjany i kontynuowali te zwyczaje w Nowym Orleanie. Pierwszy zapisany w tym mieście karnawał odbył się w 1699 roku i jest od tego czasu integralną częścią kultury miasta. Historyczne źródła podają, że karnawał był obchodzony bardzo hucznie już w XVII wieku, a w urządzanych imprezach przez właścicieli plantacji często brali udział również niewolnicy, a obchody były chaotyczne i dlatego lokalne osobistości stworzyły organizacje krewe korygującą i planującą karnawał, którzy byli odpowiedzialni za przygotowanie obchodów i od tego czasu stały się tradycją. Przez kolejne stulecia karnawał przeszedł wiele zmian, dodano wiele nowych atrakcji oraz zwyczajów. W czasie parad i pokazów, które szły ulicami miasta osoby przebrane w maski, rzucały w tłumy ludzi sznurami korali. W 1872 roku wymyślono stanowisko króla karnawału- Rexa, który miał rządzić i przewodzić imprezie. Również wtedy wybrano kolory, które są szczególnie ważne w czasie Mardi Gras. Jest to kolor fioletowy, żółty i zielony. Najpopularniejszym deserem karnawału jest king cake to ciasto drożdżowe pieczone w formie korony lub pierścienia, wierzch pokryty jest lukrem i kolorowymi kryształkami. W środku ciasta ukryte jest plastikowe niemowlę. Oto przepis:
Składniki:
–500 g mąki
–100 g cukru
–10 g drożdży
–250 ml ciepłego mleka
–100 g masła
–2 jajka
–1 łyżeczka ekstraktu waniliowego
–szczypta soli
Przygotowanie: rozpuść drożdże w ciepłym mleku i dodaj łyżeczkę cukru. Odstaw na kilka minut, aż drożdże zaczną pracować. W dużej misce wymieszaj mąkę, cukier i sól. Dodaj rozpuszczone drożdże, masło, jajka i ekstrakt waniliowy. Zagnieć ciasto, aż będzie elastyczne i gładkie. Przykryj ciasto ściereczką i odstaw na godzinę, aż podwoi swoją objętość. Po wyrośnięciu ciasta uformuj je w pierścień lub koronę. Przełóż na blaszkę wyłożoną papierem do pieczenia. Piecz ciasto w nagrzanym piekarniku w temperaturze 180 stopni przez około 25-30 minut, aż będzie złociste. Po upieczeniu ostudź ciasto i pokryj lukrem. Posyp kolorowymi cukrowymi kryształkami.
Kolorowe dekoracje, którymi ozdobione jest ciasto, symbolizują klejnoty. Tradycyjnymi kolorami, których używa się do dekoracji to złoty, zielony oraz fioletowy i każda z tych barw ma inne znaczenie. Kolor fioletowy oznacza sprawiedliwość, zielony- wiarę, a żółty- moc. Ciasto to ma ogromne znaczenie w kulturze, jest nie tylko smaczne, ale jest także ważnym symbolem oraz tradycją obchodów Mardi Gras.
Hiszpania
Obchody karnawału w Hiszpanii mają długą tradycję, która zaczęła się już w czasach rzymskich, wtedy to ludność obchodziła Saturnalia, a w czasach późniejszych karnawał traktowano jako możliwość świętowania przed Wielkim Postem. Obecnie obchody karnawału w Hiszpanii to czas dobrej zabawy, radości i tańców. Podczas uczestniczenia w tej imprezie możemy poznać kulturę oraz zwyczaje tego kraju. W różnych częściach Hiszpanii mają swoje niepowtarzalne tradycje związane z ostatkami. Znane i popularne fiesty odbywają się w wielu miejscach. Można wybrać się na:
-Teneryfę gdzie pod względem formatu oraz zaskakujących strojów karnawał uważa się za drugi (po Rio de Janeiro) najpopularniejszy na świecie. Słynie z licznych imprez ulicznych, parad, koncertów. Panuje tu eksplozja kolorów, muzyki, artystycznych występów, których temat co roku jest inny.-Plażę Laza tutaj tradycja oraz wspólnota łączą się w oryginalny sposób, podkreślając swoje korzenie i nawiązując do dawnych zwyczajów ludowych. Charakterystyczny pochód zamaskowanych postaci w długich, barwnych płaszczach z dzwonami na biodrach jest istotnym elementem przekazywania tradycji, historii oraz kultury.
-Gran Canaria tu odbywają się imponujące obchody karnawału. Główna parada ma trasę o długości 6 kilometrów, a liczba osób, które biorą w niej udział co roku, wynosi ponad dwieście tysięcy. W czasie karnawału wyróżnia się szczególnie dwa wydarzenia: pierwsze to wybór królowej karnawału, a drugie to wyłowienie najlepszej Drag Queen.
-La Palma na wyspie tej odbywa się fiesta Los Indianos, a inspiracją do tego pochodu była emigracja wielu mieszkańców Wyspy, żeby móc godniej żyć. Obchody karnawału wypełnione są tańcem, muzyką oraz białym proszkiem- talkiem, którego jest wszędzie pełno.
Niesamowite i równie udane imprezy karnawałowe organizowane są w innych miastach Hiszpanii. I tak na przykład w Badajoz oprócz ulicznych pochodów można wziąć udział w konkursie na najlepsze przebranie. W Tarragonie więcej niż pięć tysięcy osób uczestniczy w kolorowej paradzie. A miasteczko Bielsa organizuje najstarsze obchody karnawału związane z pogańskimi wierzeniami oraz postaciami mitycznymi. W wielu miejscach w tym kraju odbywają się widowiskowe fiesty oraz defilady, na których nie brakuje przebierańców, głośnej muzyki, piór, cekinów, brokatu oraz tradycyjnej hiszpańskiej przekąski z ciasta parzonego, czyli churros. Oto przepis:
Składniki
Churros (około 45 szt.):
-1 łyżka cukru do wypieków
-250 ml wody
-75 g masła
-140 g mąki pszennej
-1 szczypta soli
-3 jajka
-olej słonecznikowy
Posypka:
-80 g cukru do wypieków
-1 łyżeczka cynamonu
Sos czekoladowy:
-80 g czekolady deserowej
-125 ml śmietanki kremówki
-1 szczypta soli
Przygotowanie: wodę, cukier i masło podgrzewamy aż do zagotowania, mieszając do rozpuszczenia składników. Zmniejszamy płomień na średni, wsypujemy mąkę zmieszaną z solą, energicznie mieszamy rózgą, aż powstanie jednolite ciasto zbijające się w kulę. Zdejmujemy garnek z ognia. Dodajemy do ciasta roztrzepane w miseczce jajka, miksujemy. Z początku ciasto będzie rzadkie, szybko jednak zacznie gęstnieć – aby churros trzymały kształt, masa musi być naprawdę gęsta. Gotową przekładamy do rękawa cukierniczego z tylką w kształcie dużej gwiazdy. W szerokim rondlu mocno rozgrzewamy olej – powinno być go tyle, by ciasto swobodnie pływało po powierzchni. Jak najbliżej tafli oleju wyciskamy z rękawa paseczki o długości ok. 10 cm, odcinamy ciasto od tylki nożyczkami. Gdy tylko jedna strona churros się zarumieni, obracamy go na drugą stronę. Wyławiamy i odsączamy z tłuszczu na papierowym ręczniku. W miseczce mieszamy cukier z cynamonem, oprószamy churros z każdej strony. Śmietankę doprowadzamy do wrzenia, zdejmujemy z palnika. Dodajemy sól i drobno pokruszoną czekoladę, mieszamy do rozpuszczenia i gotowe.
Deser ten jest kultowy, nie tylko ze względu na smak, ale także za towarzyszenie w kulturze popularnej, to znaczy występowanie w filmach oraz programach telewizyjnych jako uwielbiana przekąska aktorów czy jako część scenografii na jarmarkach, oraz festiwalach. Churros są przekąską na każdą okoliczność jak zabawy w parkach rozrywki, wakacje czy festiwale uliczne. Cechą szczególną tej przekąski jest uniwersalność oraz łatwość łączenia ludzi z różnych kultur. Pyszny deser został symbolem kulturalnym pokazującym różnorodność oraz kreatywność kulinarną.
Niemcy
Najbardziej znany karnawał w Niemczech organizowany jest w Kolonii. Rozpoczyna się 11 listopada, a kończy w Środę Popielcową. W kolonii ludzie nazywają karnawał piątą porą roku i tłumaczą, że ta długa zabawa wypełniona tańcami, śpiewem, kilometrowymi pochodami przebierańców oraz szydercza krytyka znanych osób ukazują mentalność, oraz tutejsze obyczaje. Tradycja ta ma swój początek w czasach średniowiecznych i podtrzymywana jest do tej pory z mniejszym lub większym nasileniem oraz scenografią kostiumową. Najhuczniej świętuje się w pierwszy dzień karnawału, czyli 11 listopada, a legendy głoszą, że liczna ta już w średniowieczu symbolizowała żart i błazenadę. Ciekawostką jest również to, że kilka dni przed Środą Popielcową dni tygodnia mają nadane imiona kwiatów. Jest Goździkowa Sobota, Tulipanowa Niedziela, Różany Poniedziałek i Fioletowy Wtorek. Osoby biorące udział w tych różnych szaleństwach są zwolnione z odpowiedzialności, mimo że niektórzy przesądzają z satyrą podczas przedstawień. A za każde zło odpowiedzialna jest kukła- mężczyzna i jest jej mnóstwo w całym mieście. Dopiero w nocy z wtorku na środę kukła jest spalana za popełnione w czasie karnawału wszelkie grzechy. Innym interesującym zwyczajem jest wdzieranie się kobiet do budynku ratusza, obcinanie mężczyznom krawatów, kobiety odbierają im w ten sposób władzę, przejmują klucze do bram miasta i przez jeden dzień to one rządzą. Równie szalony dzień należy do Różanego Poniedziałku, w czasie którego jest wielka parada, na której prowadzeniu maszeruje książę, rolnik i panna (wszyscy to mężczyźni, sprawujący władzę nad błazeńskim ludkiem,występuję nawet 400 razy w czasie jednego sezonu), a za nimi idzie ponad sto różnych platform z szyderczo wystrojonymi przebierańcami i kukłami w maskach przedstawiających polityków, celebrytów i ważnych osób. W trakcie parady z platform rozrzucane są w stronę zgromadzonych bukiety kwiatów oraz mnóstwo słodyczy. Dzień ten nazywa się narodowym świętem satyry. Podczas trwającego karnawału w Niemczech również przyrządza się pączki- Krapfen. Są one nieodłącznym elementem karnawału. Dzień pączka przypada na ostatni wtorek karnawału. Najlepiej smakują te domowe, więc warto spróbować tradycyjnych niemieckich Krapfen. Oto przepis:
Składniki
-500 g mąki
-130 g masła
-2 czubate łyżki cukru
-1 opakowanie cukru wanilinowego
-jajko
-2 żółtka
-12 g drożdży
-1⁄2 łyżeczki soli
-3 łyżki rumu
-1 łyżka octu
-200 ml zimnego mleka
-1 litr oleju lub masła
-dżem morelowy
-cukier puder
Przygotowanie: drożdże zalać 100 ml zimnego mleka, dodać sól i dobrze wymieszać, odstawić na około 1 godzinę. Masło utrzeć z cukrem i stopniowo dodawać żółtka. Do mąki dodać roztwór z drożdży, rum, resztę zimnego mleka i powoli wyrabiać ciasto na pączki, aż do uzyskania miękkiej konsystencji. Odstawić do lodówki na około 2 godziny. Objętość ciasta powinna się podwoić. Na posypanej mąką stolnicy formować kulki z ciasta (około 20 sztuk). Odstawić na pół godziny. W międzyczasie rozgrzać tłuszcz na patelni do max. 170 stopni i smażyć pączki Krapfen po obu stronach przykrywając patelnię pokrywką. Smażyć pączki do uzyskania złotego koloru. Umieścić dżem morelowy w rękawie cukierniczym. Następnie wypełnić pączki nadzieniem oraz posypać cukrem pudrem.
Pączki w Niemczech są słodkim dodatkiem w czasie celebrowania historii i aby upamiętnić odwagę kobiet, które sprzeciwiły się zwyczajowi świętowania w karnawale jedynie przez mężczyzn.
Karnawał to nie tylko czas wesołych zabaw czy spotkań towarzyskich, ale także okres smakowitych pączków, chruścików i innych pyszności z różnych miejsc na świecie.
Spożywanie posiłków w towarzystwie rodziny, przyjaciół, znajomych przyczynia się do łączenia oraz jednoczenia ludzi. Przy wspólnym jedzeniu mamy możliwość wymiany poglądów, opinii, wyrażania emocji, a oprócz zaspokajania podstawowych potrzeb fizjologicznych taka czynność jest obowiązkowym oraz nieodłącznym zwyczajem w kulturze kulinarnej. Zapraszam wszystkich do eksperymentowania w kuchni, przyrządzania posiłków razem z rodziną, smakowania nowości szczególnie gdy jedzenie oznacza dla Was budowanie relacji, okazywanie bliskości, tolerancji i szacunku do innych. Tradycje kulinarne łączymy z religijnymi wierzeniami, przesądami, pogodą, rozwojem przyrody względem pór roku, a wspólne jedzenie jest najczęściej okazją do świętowania w większych grupach czy to z rodziną, znajomymi lub współpracownikami, a taka celebracja jest doskonałym połączeniem wielu zwyczajów oraz tradycji.
