Tradycje styczniowe w różnych krajach i kultowe ciastka z całego świata.

Styczeń- miesiąc przemian i tradycji

    Styczeń w wielu kulturach jest okresem jednoczesnego żegnania starego oraz witania nowego etapu. To czas analizowania przeszłości oraz kreślenia planów na przyszłość. To moment na zmiany oraz nowe postanowienia. W dawnych starożytnych wierzeniach uważano, że sposób, w jaki rozpoczniemy rok, wpłynie na cały jego przebieg, dlatego świętowanie stycznia łączy się z obrzędami oczyszczania, pomyślności oraz szczęścia. Różne kultury traktują ten okres w charakterystyczny sposób. Dla jednych jest to czas postanowień i świętowania z rodziną, a dla innych to święto naszpikowane symboliką dotyczącą zdrowia, bogactwa i jedności, a w niektórych tradycjach rdzennych kultur to czas połączony z rytuałami dziękczynienia naturze oraz przygotowania do nowego cyklu życia. Miesiąc ten symbolizuje odrodzenie i nadzieję oraz nowy początek. Nazwa łacińska została zapożyczona przez większość języków europejskich i pochodzi od boga początku- Janusa, który miał dwie twarze- jedną skierowaną w przeszłość, a drugą w przyszłość. Janus był opiekunem drzwi, bram i przejść co czyni go doskonałym symbolem rozpoczynania nowego roku. 

Rola dziedzictwa kulinarnego w podtrzymywaniu styczniowych obrzędów

    Jedzenie pełni ważną rolę w pierwszym miesiącu roku na całym świecie będąc środkiem przekazu symboliki, tradycji oraz wspólnoty. W niektórych kulturach przyrządzane potrawy mają zwiastować szczęście, zdrowie oraz dobrobyt. Kulinarne dziedzictwo wzmacnia więzi i przyczynia się do przekazywania tradycji oraz wartości z pokolenia na pokolenie. 

Nowy Rok i jego odmiany: Jak różne kraje świętują styczeń?

    W różnych krajach świętowanie Nowego Roku jest zależne od regionu, lokalnych tradycji, wierzeń, kuchni, oraz historycznego i kulturowego znaczenia. Poniżej przedstawiam ciekawostki na temat tego jak niektóre kraje świętują Sylwestra i Nowy Rok:

- w Europie jest to czas zabawy, nadziei, refleksji. Sylwester najczęściej obchodzony jest z fajerwerkami, toastami zazwyczaj w formie balu. W Niemczech popularne są wróżby z wosku, które pomagają przewidzieć, co przyniesie przyszłość. W Polsce zabawa ta wiąże się z hucznymi zabawami, a Nowy Rok z koncertami oraz spokojniejszym świętowaniem w towarzystwie rodziny, 

-w Azji ceremonie są bardzo zróżnicowane oraz symboliczne. W Chinach podstawową rolę odgrywają barwne parady, smoki, lampiony i rodzinne posiłki. W Indiach różnorodność kultur oznacza inne daty i tradycje noworoczne, w hinduskim kalendarzu Nowy Rok może wypaść w różnych miesiącach, a ceremonie połączone są z religijnymi rytuałami, tańcem oraz specjalnymi potrawami,  

-w obu Amerykach Nowy Rok to połączenie  europejskich wpływów z rdzennymi tradycjami oraz współczesną kulturą. W USA i Kanadzie jest to czas spektakularnych imprez, postanowień noworocznych oraz toastów. W Brazylii w Rio de Janeiro odbywa się największy Sylwester na świecie- ludzie ubierają się wtedy na biało, przychodzą na plażę Copacabana i składają ofiary bogini morza- Yemanja. W Meksyku spożywa się 12 winogron, nosi się bieliznę czerwoną na miłość, a żółtą na pieniądze, pali się papierowe kukły, które są symbolem złych wspomnień,

-w Afryce Nowy Rok ma różne formy, które łączą tradycje chrześcijańskie, muzułmańskie oraz rdzenną kulturę. W Nigerii Sylwester to okres modlitwy, oraz nabożeństw dziękczynnych, a w wielu regionach organizuje się barwne festiwale.

Znaczenie lokalnych świąt 

    Niektóre rytuały noworoczne są ściśle powiązane z dawnymi wierzeniami oraz tradycjami, a ich pielęgnowanie przyczynia się do przetrwania tych zwyczajów i przekazywania następnym pokoleniom. 

Połączenie rytuałów z kulinariami

    Jedzenie pełni podstawową rolę w świętowaniu Nowego Roku na całym świecie i jest symbolem dostatku oraz pomyślności. W Rosji nieodłącznym elementem świętowania jest sałatka Olivier oraz mandarynki. We Włoszech oznaką bogactwa jest kiełbasa z soczewicą. 

Kulinarna mapa styczniowych łakoci

    Ciastka to uniwersalne wypieki, które mają moc łączenia ludzi na całym świecie Uniwersalność smaków zarówno tych prostych, domowych oraz bardziej wyszukanych ma związek z tradycją, dostępnością składników, oraz kreatywnością. Domowe wypieki mają prosty skład i przyrządzane są według rodzinnych receptur, które są inspiracją i bazą do tworzenia klasycznych przepisów i właśnie tak powstaje smak tradycji. Inaczej jest z wyszukanymi wypiekami, które nie tylko wybornie smakują, ale również efektownie wyglądają. Doskonale dobrane składniki oraz kunsztowne wykonanie powodują, że wypieki takie jak francuskie makaroniki, włoskie cantucci, japońskie wagashi są oznaką wyjątkowej oraz wyrafinowanej elegancji. 

Znaczenie składników, faktur i smaków w różnych regionach świata

    W Europie dominują maślane oraz kruche tekstury o korzennym aromacie albo migdałowe smaki, które znakomicie pasują na długie styczniowe wieczory. W Azji łakocie ukazują typowe dla regionu smaki i zazwyczaj są subtelne oraz delikatne o gładkiej i aksamitnej konsystencji. W Ameryce najbardziej popularnymi wypiekami są czekoladowe ciasteczka z kawałkami czekolady i jest to klasyk, który podbił cały świat. W Afryce Północnej na topie są ciastka na bazie orzechów i miodu. Na końcowy charakterystyczny smak regionalnych łakoci wpływ ma klimat, dostępność składników oraz wydarzenia. Receptury na ciastka opowiadają historię swojego pochodzenia, tradycji oraz upodobań kulinarnych. 

Europejskie tradycje i słodkości 

    Tradycje i słodkości europejskie to niesamowite połączenie kultury, oraz różnorodnych smaków. Do francuskich słodyczy możemy zaliczyć: 

-Galette des Rois  to kruche ciasto migdałowe spożywane tradycyjnie 6 stycznia w Święto Trzech Króli. Wypiek składa się z 2 warstw ciasta francuskiego wypełnionego migdałowym kremem. Do ciasta wkłada się małą figurkę, a osoba, która znajdzie przedmiot w swoim cieście, zostaje "królem" dnia oraz otrzymuje koronę. Jest to oznaka szczęścia na nowy rok. 

Do włoskich łakoci należy:

-panettone- ciasto drożdżowe pochodzące z Mediolanu, to symbol włoskich  Świąt Bożego Narodzenia. Wypiek jest lekki, puszysty z dużą ilością kandyzowanych owoców i rodzynek, a czasem i orzechów,

-pandoro- złocisty przysmak w kształcie gwiazdy obsypany cukrem pudrem. Jest to czysta, maślana babka drożdżowa,

-struffoli- małe kuleczki ciasta smażone na głębokim tłuszczu, obtaczane w miodzie oraz kolorowej posypce.

Do europejskich słodyczy należą: 

-pierniczki to jedne z najpopularniejszych wypieków świątecznych w Polsce, Niemczech czy Czechach. Do przygotowania często wykorzystuje się przyprawy korzenne (cynamon, goździki, imbir, kardamon). Występują w różnych kształtach- gwiazdki, choinki, serduszka, 

-drobne kruche ciasteczka uwielbiane są za delikatność i bogaty smak. W Austrii kruche ciasteczka o waniliowym aromacie są podstawą świątecznych talerzy, mogą być wzbogacone migdałami, orzechami laskowymi, cukrem pudrem, 

-orzechowe specjały- orzechy to obowiązkowe składniki używane do przygotowania słodkości w Europie Środkowej oraz Północnej. W Niemczech na topie są trójkątne kawałki ciasta z warstwą orzechów i czekolady, a w Czechach popularne są małe rogaliki waniliowe z orzechami. 

Azjatyckie styczniowe rytuały i smakołyki

    Początek roku na kontynencie azjatyckim obfituje w wiele rytuałów oraz smakołyków. Wiele kultur azjatyckich obchodzi ważne święta, które przepełnione są tradycjami, symboliką oraz pysznościami. 

Nowy Rok w Chinach 

    Chiński Nowy Rok nazywany jest Świętem Wiosny, a charakterystycznym przysmakiem są ciastka ryżowe. Przygotowuje się je z kleistej mąki ryżowej zazwyczaj na słodko z dodatkiem cukru oraz daktyli. Ciastka te są oznaką wzrostu, harmonii oraz pomyślności. Spożywanie ciastek ryżowych jest rytuałem, który ma na celu przynieść szczęście rodzinne w nadchodzącym roku. 

Japońskie przysmaki sezonowe 

    Styczeń w Japonii to okres smakowania sezonowych słodyczy, które celebrują początek roku oraz piękno zimy. Japonia słynie z harmonii z naturą oraz porami roku. Do przysmaków sezonowych należą:

-mochi- kleiste kulki z ryżu, które są obowiązkowe w czasie noworocznych obchodów. Spożywanie mochi ma przynieść szczęście i długowieczność,

-wagashi- słodycze artystycznie zdobione zimowymi krajobrazami takimi jak płatki śniegu, kwiaty śliwy,

-zimowe ciasta to desery o delikatnych smakach takich jak sezamowy, yuzu, zielona herbata, które zachwycają naturalnym pięknem oraz równowagą z porami roku. Dominują desery na bazie zielonej herbaty z płatkami śniegu czy motywem roślinnym. Popularne są również ciasta w kształcie kwiatów śliwy (śliwka kwitnąca zimą oznacza odrodzenie, oraz nadzieję). 

Indyjskie słodkości styczniowe

    Styczeń w Indiach to czas święta Pongel czy innych obchodów regionalnych jak np. Makar, Saankranti. Indyjskie słodkości mają bogaty aromat i kremowe tekstury. Na stole możemy znaleźć:

-ladoo kokosowe to proste kulki przygotowywane z wiórków kokosowych, mleka skondensowanego, przypraw, bakalii, masła klarowanego,

-kheer kokosowy to słodki pudding ryżowy z mleczkiem kokosowym, kardamonem, orzechami, rodzynkami, 

-kulfi kokosowo-kardamonowe to tradycyjne lody o kremowej konsystencji.

Słodkości na bazie wiórków kokosowych, mleka i cukru symbolizują czystość i radość. 

Obie Ameryki: styczniowe festiwale i słodkie klasyki 

    Początek roku na tych kontynentach to bogactwo smaków i tradycji dzięki wypiekom oraz organizowanym festiwalom. Obie Ameryki łączą lokalne składniki z dziedzictwem kulturowym imigrantów. W styczniowych tradycjach kuchni amerykańskiej rządzi harmonia smaków z całego świata. W USA w czasie karnawałowych uroczystości nie może zabraknąć:

-ciasteczek owsianych z rodzynkami, orzechami albo czekoladą,

-korzennych ciasteczek, które idealnie sprawdzą się na chłodniejsze dni. Są aromatyczne z nutami cynamonu, imbiru i gałki muszkatołowej,

-czekoladowych słodkości, które idealnie pasują do filiżanki gorącego kakao.

Do styczniowych łakoci z Meksyku i Ameryki Łacińskiej możemy zaliczyć:

-ciastka kukurydziane- delikatne i kruche, lekko słodzone miodem,

-ciasteczka kokosowe intensywne w smaku, mogą być z dodatkiem czekolady lub owoców tropikalnych,

-ciastka migdałowe delikatne i chrupiące z nutą wanilii lub cytrusów. 

    Imigracyjne inspiracje wzbogacają lokalne zwyczaje. Zimowy czas spotyka się z karnawałową energią, a słodycze są kluczowym elementem w czasie świętowania. 

Afrykańskie zwyczaje i słodkie specjały na zimowy lub letni styczeń 

    W różnych częściach Afryki styczeń oznacza zupełnie inną pogodę. Można tu spotkać gorące lato w krajach subsaharyjskich lub łagodniejsze temperatury w północnych regionach. Afryka to kontynent, na którym można znaleźć kulturową, kulinarną oraz klimatyczną różnorodność. W Egipcie styczeń to zima, a temperatury w dzień mogą wynieść 18-20 stopni, w Nigerii jest wtedy pora sucha z gorącymi dniami i chłodniejszymi nocami, a w RPA jest wtedy środek lata. 

Miejscowe składniki, na których oparte są ciastka oraz słodkości

-orzeszki ziemne

Popularne w Senegalu słodkości zwane ngebel to kulki z karmelizowanymi orzeszkami ziemnymi. Są symbolem prostoty oraz gościnności.

-daktyle

W krajach takich jak Maroko, Algieria daktyle są kluczowym składnikiem wielu łakoci. Popularne są ma'amoul- ciastka nadziewane daktylami. W lokalnych ceremoniach daktyle są symbolem zdrowia oraz dobrobytu. 

-mąka z manioku

Ciastka z manioku takie jak cassava cake są bestsellerem w styczniu na spotkaniach rodzinnych. 

Znaczenie słodyczy w lokalnych obrządkach, spotkaniach rodzinnych i wspólnotowych

    W Afryce Zachodniej podczas rodzinnych uroczystości- narodziny, śluby serwuje się słodkie potrawy, ponieważ cukier symbolizuje szczęście i pomyślność. W krajach arabskich takich jak Egipt, Tunezja słodycze takie jak baklava, basbousa podaje się w czasie świąt religijnych jako gest gościnności. W Etiopii Nowy Rok przypada we wrześniu, a styczniowe łakocie zazwyczaj wiążą się z dziękczynieniem za plony oraz przygotowaniem do nowego sezonu. 

Międzynarodowe inspiracje: mieszanie tradycji w globalnej wiosce

    Wpływ podróży, migracji i internetu sprawił, że dostęp do produktów i przepisów jest łatwy, a zasięg dzielący międzynarodowe kuchnie prawie nie istnieje, co sprzyja tworzeniu słodkich, kulinarnych tradycji, które łączą elementy wielu kultur. 

    Ciastka hybrydowe łączące cechy wypieków z różnych krajów to doskonały pomysł na spotkanie smaków z różnych tradycji kulinarnych, dzięki którym możemy stworzyć nowe niepowtarzalne smaki oraz tekstury. 

Oto ciekawe połączenia różnych tradycji kulinarnych

-francuski croissant o delikatnych, maślanych warstwach otulający elastyczne oraz lekko słodkie wnętrze japońskiego ciasta mochi. Wyśmienite połączenie chrupkości z miękkością,

-ekler wypełniony kremem mascarpone oraz nasączony kawowym syropem i posypany na wierzchu  kakao. Jest to doskonałe zestawienie klasycznego włoskiego tiramisu z francuskim wypiekiem,

-donut z USA pączek drożdżowy o smaku miodu i orzechów, z nadzieniem pistacji oraz orzechów włoskich przygotowywany na podstawie smaków tureckiej baklawy,

-polski sernik na kruchym spodzie wzbogacony nutą matchy oraz dodatkiem kleistej warstwy ciasta mochi dzięki, której wypiek ma niezwykłą konsystencję. 

    Innowacyjne zestawienia wypieków mogą być inspiracją do tworzenia własnych wersji hybrydowych ciastek z zachowaniem tradycji.

Wymiana przepisów jako most między kulturami

    Udostępnianie receptur, składników, inspiracji dzięki internetowi to doskonały pomysł na poznanie innych kultur. Opisy oraz zdjęcia pozwalają na przygotowanie całkiem innych potraw, które dawniej były niedostępne. Ponadto dzięki bardzo szczegółowym opisom osoby słabowidzące lub niewidome mają możliwość przygotowania dań z takiego przepisu oraz poznania wielu różnych smaków. 

Zmysłowe odkrywanie smaków świata

    Odkrywanie smaków świata przez zmysły to taka podróż, dzięki której możemy poznać smaki różnych kuchni z całego świata. Uważne smakowanie ciastek to ważny proces dzięki, któremu możemy odkryć wyjątkowość każdego wypieku. Zanim zjesz ciasteczko, poczuj jego zapach, skup się na aromacie, który w nim dominuje. Dotykając, wyczuj strukturę, kształt, a teraz przełam ciastko i słuchaj jaki dźwięk mu towarzyszy, a kosztując zwróć uwagę na smak czy zachowana jest równowaga, czy któraś nuta smakowa jest bardziej wyczuwalna. 

    Zastanawialiście się, czy można poznać kulinarne tradycje bez konieczności oglądania potraw? Oczywiście, że tak. Wystarczą nam słowa, które będą naszym przewodnikiem. Opisując dokładnie konsystencję, kolory, smaki, struktury, dźwięki, zapachy jesteśmy w stanie wiele sobie wyobrazić. Smak każdej potrawy jest jak most, który łączy ludzi, pokolenia oraz kraje. 

    Podsumowując styczeń to wielobarwny miesiąc, obfitujący w różne zwyczaje oraz smakołyki, które celebrują różnorodność kulturową całego świata. Styczniowe obchody, festiwale, uczty i zwyczaje mają wspólną cechę, ponieważ łączą ludzi we wspólnym świętowaniu oraz jedzeniu przede wszystkim ciastek, które występują prawie we wszystkich styczniowych wydarzeniach jako symbol jedności. Styczeń to bogactwo tradycji i wielu smaków, które warto odkryć, a więc zachęcam do wyruszenia w niezapomnianą podróż smakową bez wychodzenia z domu, która nie zna granic i łączy ludzi na całym globie.