Wprowadzenie – czym jest Światowy Dzień Turystyki
Historia i cel obchodów święta
Światowy Dzień Turystyki obchodzony jest corocznie 27 września, już od 1980 roku a jego inicjatorem jest Światowa Organizacja Turystyki (UNWTO). To wyjątkowe święto ma na celu podkreślenie roli podróży w budowaniu relacji międzyludzkich, wymianie kulturowej oraz jest napędem w rozwoju społecznym i gospodarczym.
Tegoroczny motyw przewodni i jego znaczenie
Co roku hasło przewodnie koncentruje się na innym aspekcie podróżowania. W ostatnich latach coraz częściej mówi się o turystyce dostępnej dla wszystkich. Tegoroczne obchody skupiają się na turystyce bez barier, która otwiera świat także dla osób z niepełnosprawnościami, w tym osób niewidomych.
Turystyka jako narzędzie integracji
Podróże są formą integracji i przełamywania stereotypów. Dają możliwość spotkania z innymi kulturami i pokazują, że świat jest różnorodny, a jednocześnie otwarty dla każdego. W tak postrzeganym świecie osoba niewidoma nie musi być zamknięta w swoich czterech ścianach – może tak jak każdy eksplorować świat.
Turystyka bez barier – idea i wyzwania
Czym jest turystyka dostępna?
Turystyka bez barier to podróżowanie, w którym każdy – niezależnie od ograniczeń – może korzystać z atrakcji i usług. To zarówno architektura bez barier, jak i udogodnienia sensoryczne, audiodeskrypcja czy szkolenia dla przewodników. To nie znaczy, że od razu wszystko jest dostępne, ale oznacza to, że coraz większą uwagę poświęca się dostosowaniu danego obiektu, obszaru do potrzeb osób z dysfunkcjami wzroku.
Najczęstsze przeszkody dla osób niewidomych:
- nieoznakowane miejsca trudne architektonicznie,
- brak opisów dotykowych i dźwiękowych w obiektach turystycznych,
- trudności w transporcie publicznym,
- niedostateczne przygotowanie personelu turystycznego,
- ograniczona liczba atrakcji dostępnych dla zmysłów innych niż wzrok.
Postęp i dobre praktyki
Muzea, galerie, ogrody botaniczne i hotele coraz częściej wdrażają rozwiązania przyjazne osobom niewidomym: od audioprzewodników, przez makiety dotykowe, aż po ścieżki sensoryczne. Tego typu udogodnienia dla osób niewidomych zyskują popularność u innych zwiedzających, przez co pośrednio wzrasta ich wiedza o ludziach z dysfunkcją wzroku oraz wrażliwość społeczna.
Jak osoby niewidome poznają świat w podróży
Zmysły w roli przewodników
Podróżowanie bez wzroku oznacza większe zaangażowanie słuchu, dotyku, smaku i węchu. Narracja przewodników, osób towarzyszących, hałas ulicy, szum morza, powiew wiatru, zapach przypraw, faktura murów czy smak lokalnych słodyczy – to obrazy świata zapisane w sposób dostępny dla osób niewidomych. Każdy dźwięk, każdy dotyk, wszystko ma znaczenie dla poczucia danego miejsca. Osoby niewidome chłoną to i przetwarzają na swój wewnętrzny obraz. Każde miejsce ma swoją unikalną atmosferę, która dużo może powiedzieć bez użycia wzroku.
Audiodeskrypcja i profesjonalni przewodnicy
Dzięki audiodeskrypcji osoby niewidome mogą otrzymać szczegółowy opis obrazów, dzieł sztuki czy krajobrazów. Wykwalifikowani przewodnicy wiedzą, w jaki sposób opowiadać, aby doświadczenie było zrozumiałe, pełne i angażujące wśród niewidomych odbiorców.
Atrakcje wielozmysłowe
Przykłady:
- makiety dotykowe zabytków w wielu polskich miastach,
- restauracje „w ciemności”,
- wystawy zapachów i dźwięków w muzeach,
- warsztaty kulinarne, w których poznaje się kuchnię przez smak i zapach.
Przygotowanie podróży przez osoby niewidome
Planowanie i rezerwacje
Osoby niewidome tak jak wszyscy – mogą przygotować podróż. Często korzystają z aplikacji mobilnych i stron dostępnych dla czytników ekranu. Sami dobrze wiedzą jak ważne jest sprawdzenie, czy dane obiekty oferują opisy w Braille’u, audioprzewodniki lub asystę. Warto także zapytać o zniżki dla osób niewidomych oraz ich przewodników. Nasze legitymacje LON oraz legitymacje PZN są często honorowane na terenie Unii Europejskiej, oraz nawet poza nią.
Biura podróży bez barier
Pomoc biur podróży jest nieoceniona, jeśli dane biuro posiada zakres wiedzy potrzebnej do zorganizowania podróży pod kątem niewidomych zleceniodawców. Specjalistyczne biura podróży przygotowują oferty dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – od transportu po atrakcje sensoryczne.
Rola przyjaciół i wolontariuszy
Jednak to rola bliskiej osoby lub osobistego przewodnika jest kluczem do udanej wyprawy. To nie tylko wsparcie w poruszaniu się, ale też sposób na dzielenie się przeżyciami w czasie rzeczywistym. Wspólnie przeżywanie przygód, wspólne posiłki w podróży bardzo zbliża. Może to zaowocować kolejnymi podróżami w kręgu sprawdzonych osób.
Spotkania po podróży – dzielenie się wrażeniami
Integracja po powrocie
Koniec podróży nie musi oznaczać powrotu do rutynowej codzienności i zapomnienia doznanych przeżyć. Po zakończonych wojażach osoby niewidome często spotykają się w klubach, bibliotekach czy domach kultury. To okazja, by opowiedzieć swoje historie i inspirować innych. Będąc osobą niewidomą, można z ogromną pasją podróżować po świecie – czerpiąc z tych podróży wiele doznań i przekazywać je innym.
Jak opowiadać, aby inni mogli „poczuć” podróż
Relacje osób niewidomych są wyjątkowe – pełne opisów dźwięków, zapachów i dotykowych doznań. To wszystko – plus wyobraźnia słuchaczy może niemal „przenieść ich” do opisywanych miejsc.
Rekwizyty i pamiątki
Niezwykłe opowieści są jeszcze pełniejsze, gdy towarzyszą im nagrania ulicznych muzyków, aromaty przypraw, tkaniny o nietypowej fakturze. Te elementy wzbogacają opowieści oraz działają na wyobraźnię.
Ciastka Dr Gerard jako element integracyjnego spotkania
Smak jako nośnik wspomnień
Smak to zmysł, który szczególnie mocno wiąże się z pamięcią. Degustacja ciastek inspirowanych różnymi kulturami świata pozwala wrócić wspomnieniami do odwiedzonych miejsc.
Smaki świata na talerzu
Podczas spotkań mogą pojawić się ciastka przypominające włoskie tartaletki, francuskie ciasteczka maślane, orientalne wypieki z przyprawami czy tradycyjne polskie herbatniki. Smaki nawiązujące znaleźć można w szerokim asortymencie ciastek Dr Gerarda. Listki Kruche Maślane, Tartaletki, Cookie Man, Rogaliki Pudrowane, Ring – są to przykłady słodyczy, które mogą rozwinąć opowieść w podróż inspirowaną smakiem.
Wspólny stół = wspólna rozmowa
Słodki poczęstunek sprzyja swobodnej atmosferze, ułatwia integrację i buduje więzi między uczestnikami spotkania. Być może wśród rozmówców znajdą się nowi chętni na wspólną wyprawę.
Przykładowy scenariusz wydarzenia
- powitanie i krótkie wprowadzenie w temat turystyki bez barier,
- prezentacja podróżniczych doświadczeń osób niewidomych,
- degustacja ciastek Dr Gerard inspirowanych smakami świata oraz luźna rozmowa,
- sesja pytań i odpowiedzi – otwarta wymiana historii i porad,
- zakończenie i zaproszenie na kolejne spotkania.
Jak stworzyć przyjazną atmosferę wydarzenia
Aranżacja przestrzeni
Dobra aranżacja przestrzeni to zachowanie ścieżek komunikacyjnych, które gwarantują bezpieczne poruszanie się. Ważna jest dostateczna ilość miejsc siedzących. Wystrój miejsca to również istotna sprawa.
Kontrastowe oznaczenia
Kontrastowe oznaczenia sprawiają łatwość odnajdywania się w przestrzeni osobom słabowidzącym.
Ścieżki prowadzące
Ułatwienie dotarcia do celu. Sala – miejsce docelowe może znajdować się w głębi budynku.
Możliwość poruszania się z asystą
Dzięki wolontariuszom oraz osobistym przewodnikom dostępność miejsca spotkania wzrasta. To zachęca do wzięcia udziału w przedsięwzięciu.
Materiały w formatach alternatywnych
Program wydarzenia dostępny w Braille’u, nagrania audio i wersje cyfrowe ułatwiają pełne uczestnictwo.
Wzbogacenie doświadczenia
Dźwięki, zapachy i rekwizyty sensoryczne tworzą niepowtarzalny klimat i sprawiają, że wydarzenie staje się wielowymiarowe. Dzięki takiemu podejściu do aranżacji przestrzeni spotkanie staje się niepowtarzalne i nietuzinkowe, przez co zapada głęboko w pamięć.
Dobre praktyki w promowaniu turystyki bez barier
- współpraca z organizacjami,
- muzea, hotele i przewoźnicy mogą wspólnie tworzyć oferty przyjazne osobom niewidomym,
- szkolenia dla przewodników,
- pracownicy branży turystycznej powinni wiedzieć, jak komunikować się i oprowadzać osoby z dysfunkcją wzroku,
- promowanie historii podróżników niewidomych. Reportaże, blogi czy podcasty pokazujące ich doświadczenia inspirują i zmieniają spojrzenie na niepełnosprawność.
Podsumowanie
Dlaczego turystyka dostępna jest ważna?
Turystyka bez barier nie powinna być luksusem, ale prawem każdego człowieka. Daje równe szanse w odkrywaniu świata i buduje otwarte społeczeństwo, które nie szufladkuje osób lub grup społecznych. To przeciwdziała stereotypowemu postrzeganiu osób niewidomych.
Wartość dzielenia się przeżyciami
Wspólne opowieści, dźwięki i smaki sprawiają, że podróż trwa jeszcze długo po powrocie do domu. Jest to zachęta, by kontynuować swoją pasję mimo napotykanych trudności.
Inspiracja na przyszłość
Światowy Dzień Turystyki to doskonała okazja, by organizować spotkania, które integrują, inspirują i przełamują bariery – zarówno te dosłowne, jak i mentalne. Jeśli takie spotkanie stanie się inspiracją do działania, to wielki plus. Zorganizowanie podróży bez barier jest ogromnym wyzwaniem, ale przynosi satysfakcję oraz buduje poczucie sprawczości i podnosi samoocenę – a to wszystko jest nieocenione z punktu widzenia osoby niewidomej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz